Από το 1935 (1η διοργάνωση Ευρωμπάσκετ) μέχρι και το 1948 το μπάσκετ στην Ελλάδα φυτοζωούσε, κάτι απολύτως φυσικό βέβαια αν αναλογιστεί κανείς τις οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής. Χαρακτηριστικό ότι σε αυτό το διάστημα των 14 ετών η «Εθνική Ελλάδος καλαθόσφαιρας» είχε δώσει μόλις 4 παιχνίδια (τα πρώτα της ιστορίας της) ενώ φυσικά δεν υπήρχε ξεχωριστή ομοσπονδία, με την ευθύνη να υπόκειται στον ΣΕΓΑΣ. Υπό αυτές τις συνθήκες, το 1949 η Εθνική αποφασίζει να συμμετάσχει στην πρώτη της μεγάλη διοργάνωση, το 6ο Ευρωμπάσκετ στην Αίγυπτο. Η επιλογή της χώρας σίγουρα προξενεί εντύπωση, όμως μέχρι την δεκαετία του ’50 η Αίγυπτος συμμετείχε κατά κύριο λόγο στις ευρωπαϊκές «ζώνες» των διάφορων αθλημάτων, μιας που ο αθλητισμός στην κυρίως Αφρική ήταν λέξη άγνωστη. Η επιλογή αυτή όμως προξενεί μία ευχάριστη συγκυρία για την Ελλάδα. Οι περισσότερες χώρες αποφασίζουν να απέχουν από τη διοργάνωση, είτε για οικονομικούς λόγους είτε για λόγους ασφάλειας. Έτσι, έχουμε το πιο περίεργο Ευρωμπάσκετ της ιστορίας με την συμμετοχή μόλις 7 ομάδων: Αίγυπτος, Ελλάδα, Γαλλία, Τουρκία, Ολλανδία, Συρία, Λίβανος (με τις 2 τελευταίες να προστίθενται τελευταία στιγμή, απλώς για να μειωθεί η έκταση του «φιάσκου»). Ως σύστημα διεξαγωγής προκρίνεται το απλούστερο δυνατό: ένας και μόνο όμιλος μίνι-πρωτάθλημα των 7 ομάδων. Όσο για την ομάδα μας, προπονητής είναι ο αμερικανοθρεμμένος Γιώργος Καρατζόπουλος, ενώ από την 13μελή αποστολή ξεχωρίζει ο πανύψηλος για την εποχή (1.90!) θρυλικός Φαίδων Ματθαίου. Άλλοι σημαντικοί παίχτες της ομάδας ήταν ο Τάκης Ταλιαδώρος, ο Αλέκος Σπανουδάκης (ο παίχτης που εισήγαγε στην Ελλάδα το jump shoot), αλλά και ο πανελληνιονίκης στο άλμα εις ύψος Γιάννης Λάμπρου! Κατά σειρά τα αποτελέσματα της ομάδας λοιπόν ήταν: Ολλανδία 46-28, Λίβανος 45-36, Τουρκία 54-41, Γαλλία 36-41, Συρία 49-45, Αίγυπτος 39-50 και με τελικό ρεκόρ 4-2 η Ελλάδα κατέκτησε την 3η θέση και το χάλκινο μετάλλιο (με πρώτη την διοργανώτρια Αίγυπτο και δεύτερη την Γαλλία)! Φυσικά και επρόκειτο για μία διοργάνωση-παρωδία σε όλα τα επίπεδα, όμως αυτό δεν θα πρέπει να μειώσει την επιτυχία μιας απολύτως ερασιτεχνικής «παρέας» που εκπροσώπησε επάξια την χώρα μας. Όσο για τα αμιγώς μπασκετικά; Πέραν βεβαίως των εντελώς διαφορετικών κανονισμών της εποχής, οι μαρτυρίες που διασώζονται λένε ότι το πλάνο της ομάδας μας είχε δύο διαφορετικές πεντάδες: μία για την άμυνα και μία για την επίθεση! Για την ιστορία, οι πόντοι των παιχτών: Ματθαίου 65, Ταλιαδώρος 55, Λάμπρου 29, Αποστολίδης Α. 25, Αρβανίτης 24, Νομικός 24, Σπανουδάκης 19, Αποστολίδης Σ. 14, Πανταζόπουλος 9, Σκυλακάκης 4, Κωστόπουλος 4, Μήλας 0, Μπουρνέλος 0.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1951, η Εθνική θα συμμετάσχει σε ένα «κανονικό» Ευρωμπάσκετ, αυτό της Γαλλίας. Προπονητής είναι πλέον ο Βλαδίμηρος Βάλλας, γεννημένος στο Βλαδιβοστόκ και μεγαλωμένος στην Τουρκία, ενώ στην ομάδα έχουν προστεθεί και οι Ρουμπάνης (παράλληλα πανελληνιονίκης σφαιροβόλος και ακοντιστής), Χολέβας και Στεφανίδης, 3 δηλαδή από τα 5 μέλη της περίφημης «χρυσής πεντάδας του Πανελληνίου». Στην διοργάνωση μετέχουν συνολικά 18 χώρες και στην πρώτη φάση η Εθνική μας κληρώνεται σε όμιλο με τις Ρουμανία, Βουλγαρία και Πορτογαλία. Οι Ρουμάνοι όμως αποσύρονται την τελευταία στιγμή, με την Εθνική μας τελικά να συντρίβει την Πορτογαλία με 81-35, να συντρίβεται όμως από τη Βουλγαρία με 38-68. Έρχεται πάντως η πρόκριση στην 2η φάση (τους «8» δηλαδή), όπου όμως τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της η Εθνική καλείται να αντιμετωπίσει τις υπερδυνάμεις της εποχής: Σοβιετική Ένωση, Ιταλία, Τσεχοσλοβακία. Οι αγώνες μοιάζουν εξ αρχής άνισοι, όμως η ομάδα μας στέκεται αξιοπρεπέστατα: Ιταλία 51-64, Σοβιετική Ένωση 42-64 (μόλις -3 στο ημίχρονο!), Τσεχοσλοβακία 40-54 (στην παράταση!). Οδηγούμαστε έτσι στους αγώνες κατάταξης 5-8, όπου επηρεασμένοι ίσως από την κούραση και την απογοήτευση δεχόμαστε άλλες 2 ήττες: Τουρκία 36-42, Βέλγιο 28-39. Τελικό αποτέλεσμα η 8η θέση και μια μικρή έστω απόδειξη ότι παρά τις συνθήκες της εποχής, το άθλημα στην χώρα υπήρχε. Οι πόντοι της ομάδας: Ρουμπάνης 65, Ματθαίου 48, Αρβανίτης 44, Λάμπρου 44, Ταλιαδώρος 31, Σπανουδάκης Α. 27, Χολέβας 18, Αποστολίδης Α. 17, Σπανουδάκης Γ. 8, Στεφανίδης 7, Μανιάς 5, Μήλας 2
Η υπόλοιπη δεκαετία του ’50 πάντως δεν εξελίσσεται όπως περιμέναμε. Η Ελλάδα δεν δηλώνει συμμετοχή στα επόμενα Ευρωμπάσκετ (δεν υπήρχε καν τότε προκριματική φάση), με τους μόνους της αγώνες να είναι κάποια σκόρπια φιλικά και τα προολυμπιακά τουρνουά. Αιτία για αυτό; Πιθανότατα οι συνήθεις προστριβές της εποχής ανάμεσα σε ερασιτέχνες παίχτες και ερασιτεχνική ομοσπονδία... Έτσι πέρασε ανεκμετάλλευτη μία περίοδος όπου βρήκε τους «αστέρες» του ’49 και του ’51 να έχουν αποκτήσει σημαντικές εμπειρίες, αγωνιζόμενοι κάποιοι εξ αυτών στο προηγμένο πρωτάθλημα της Ιταλίας. Η επιστροφή έρχεται το 1961 στο Βελιγράδι, με τον Φαίδωνα Ματθαίου πλέον στο ρόλο του προπονητή, την ομάδα όμως να είναι σε σαφώς χαμηλότερο επίπεδο από τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Χαρακτηριστικό ότι πρώτος σκόρερ αναδείχθηκε ένας 19χρονος, ο (πολύ σπουδαίος βέβαια) Γιώργος Αμερικάνος. Στον όμιλο της 1ης φάσης, η Εθνική ηττάται εύκολα από τις Γιουγκοσλαβία και Πολωνία με 57-86 και 46-77 αντίστοιχα, ενώ κερδίζει εξίσου εύκολα τους πολύ αδύναμους Άγγλους με 78-43. Τερματίζει έτσι 3η και οδηγείται σε έναν νέο όμιλο κατάταξης, όπου γνωρίζει άλλες δύο ήττες, από Ισπανούς (46-73) και Φινλανδούς (71-77). Τέλος, κερδίζει τους Σουηδούς με 60-47 και κατατάσσεται 17η μεταξύ 19 ομάδων, μία όχι και τόσο τιμητική θέση. Για την ιστορία, οι πόντοι: Αμερικάνος 93, Χρηστέας 85, Μουρούζης 55, Αλιπράντης 36, Γούσιος 29, Τσίκας 17, Οικονόμου 14, Μπούσιος 12, Κοντοβουνήσιος 9, Πολίτης (ο μετέπειτα ευρω-κόουτς) 6, Χαλάς 2, Λέκκας 0.
Μέτα από μία ακόμα απουσία το 1963, η Εθνική μετέχει στο Ευρωμπάσκετ του 1965 στη Σοβιετική Ένωση. Αυτή τη φορά υπάρχει μία πολύ αξιόλογη φουρνιά παιχτών. Ο Αμερικάνος είναι πλέον παίχτης πανευρωπαϊκής κλάσης, ο 20χρονος Γιώργος Κολοκυθάς δείχνει τα πρώτα σημάδια του μεγάλου ταλέντου του, ενώ πλέον υπάρχει και ένας σέντερ-φόβητρο: ο ύψους 2.17 Γιώργος Τρόντζος. Στον πάγκο φυσικά βρίσκεται ο «πατριάρχης» Φαίδων Ματθαίου. Οι ομάδες που συμμετέχουν είναι 16, χωρισμένες σε 2 ομίλους των 8. Ο δικός μας όμιλος διεξάγεται στην Τιφλίδα και στην πρεμιέρα η Εθνική κερδίζει τη Σουηδία με 71-69. Στη συνέχεια ερχόμαστε αντιμέτωποι με την Γιουγκοσλαβία του μυθικού Κόρατς και η ήττα μόλις με 68-76 δείχνει τη δυναμική της ομάδας. Ακολουθεί μία σπουδαία νίκη με τη Γαλλία 64-63, ήττα από τη Πολωνία 62-74, όμως το κλείσιμο της 1ης φάσης είναι εντυπωσιακό. Τρεις συνεχόμενες νίκες απέναντι σε άλλες σπουδαίες ομάδες της εποχής: Βουλγαρία 65-59, Ισπανία 89-82, Γερμανία 81-72! Να σημειωθεί εδώ ότι σε όλη τη διάρκεια της πρώτης φάσης η Ελλάδα είχε πολύ θερμή συμπαράσταση από την ελληνική παροικία της Τιφλίδας. Τελικά, η ομάδα μας τερματίζει με ρεκόρ 5-2 στην 3η θέση ενός πολύ δύσκολου ομίλου και οδηγείται στους αγώνες κατάταξης 5-8 (κρίμα που δεν υπήρχε προημιτελικός, κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γινόταν) στη Μόσχα. Εκεί θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το Ισραήλ και θα ηττηθούμε στην παράταση με 67-69, με πολλά παράπονα από τη διαιτησία. Τελευταίο ματς θα είναι απέναντι στους πολύ καλούς Τσεχοσλοβάκους, όπου το παιχνίδι στράβωσε από την αρχή και δεν υπήρχε η ψυχολογία πλέον για κάτι καλό, με συντριβή τελικά 71-116... Η 8η θέση πάντως ξαναέβαλε τη χώρα στο μπασκετικό χάρτη, κάτι που εξαργυρώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα επόμενα χρόνια και σε συλλογικό επίπεδο. Οι πόντοι της ομάδας: Αμερικάνος 157, Τρόντζος 146, Κολοκυθάς 98, Μπαρλάς 87, Χαϊκάλης 60, Παναγιωταράκος 36, Κοντοβουνήσιος 23, Σισμανίδης 9, Λαρεντζάκης 8, Λέκκας 7, Πολίτης 5, Μάγλος 2.
Το 1967 η Εθνική μας θα συμμετάσχει στο Ευρωμπάσκετ της Φινλανδίας κάτω από περίεργες συνθήκες. Ο Φαίδων Ματθαίου είχε αποχωρήσει από τον πάγκο για να τον διαδεχθεί ο Μίσσας Πανταζόπουλος, ενώ πλέον την ομάδα συνόδευε σε κάθε αποστολή και ένας συνταγματάρχης του καθεστώτος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι δίχως άλλο ο τραυματισμός του Γιώργου Αμερικάνου λίγες μέρες πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Το γεγονός αυτό βοήθησε βέβαια τον (εξίσου σπουδαίο) Γιώργο Κολοκυθά να αναδειχθεί σε πρώτο σκόρερ της διοργάνωσης (25.4 πόντοι μ.ο.), στέρησε όμως από την ομάδα τη δυνατότητα για μια ομαδική διάκριση. Παρόλα αυτά η Εθνική για μία ακόμη φορά το πάλεψε. Και κάτι παραπάνω δηλαδή, αφού στον όμιλο του Τάμπερε ξεκινάμε φουριόζοι με τρεις σπουδαίες νίκες στα πρώτα τέσσερα ματς: Γαλλία 78-69, Βουλγαρία 66-64, Ισραήλ 81-91, Ουγγαρία 69-60. Στη συνέχεια δύο εύκολες όσο και αναμενόμενες βέβαια ήττες από Σοβιετικούς 41-82 και Ιταλούς 58-74, που όμως θα ρίξουν το ηθικό όσο χρειάζεται ώστε να έρθει την τελευταία αγωνιστική η ήττα-σοκ από την Ανατολική Γερμανία με 56-69, η μόνη τους νίκη στον όμιλο! Έτσι, τερματίζουμε με ρεκόρ 3-4 στην 5η θέση και οδηγούμαστε στους αγώνες κατάταξης 9-12, ενώ με μόλις μία νίκη παραπάνω θα βρισκόμασταν σε πολλαπλή ισοβαθμία για την 2η θέση στο 4-3, η οποία θα κρινόταν εν τέλει στη διαφορά των πόντων... Στους αγώνες κατάταξης λοιπόν για μία ακόμη χρονιά δεν θα εμφανιστούμε με κίνητρο και θα γνωρίσουμε δύο νέες ήττες, απο Ισπανία 95-99 (στην παράταση) και Γαλλία 69-74, με τελικό αποτέλεσμα την 12η θέση. Να σημειωθεί βέβαια ότι οι παίχτες της εποχής είχαν τεράστιο έλλειμμα σε φυσική κατάσταση σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους για να ανταπεξέλθουν σε 9 παιχνίδια μέσα σε 11 μέρες. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιζε και το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχε ακόμα κανένα κλειστό γήπεδο, με το παρκέ να είναι άγνωστη λέξη για τους παίχτες μας. Για την ιστορία, οι πόντοι της ομάδας: Κολοκυθάς 229, Τρόντζος 101, Μπαρλάς 82, Ζούπας 60, Γκούμας 30, Λαρεντζάκης 29, Χαϊκάλης 26, Πολίτης 20, Τσάβας 20, Διαμαντόπουλος 12, Μπάζιος 2, Μάγλος 2.
Το 1969 οι ομάδες μειώνονται σε 12 και η Εθνική μας καλείται να περάσει από προκριματικά. Για καλή μας τύχη, ο όμιλος διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη και έτσι κατακτούμε την πρόκριση μαζί με το Ισραήλ, απέναντι σε Γερμανία, Φινλανδία και Αυστρία. Οδηγούμαστε έτσι λίγους μήνες μετά στο Ευρωμπάσκετ της Ιταλίας, με τον Φαίδωνα Ματθαίου να έχει επιστρέψει στον πάγκο. Ο Αμερικάνος απουσιάζει εκ νέου (και λίγο μετά θα τερματίσει πρόωρα την καριέρα του), στην ομάδα όμως έχει προωθηθεί ο (μετέπειτα 1ος σκόρερ στην ιστορία της Α’ Εθνικής) Βασίλης Γκούμας, ενώ εμφανίζεται για πρώτη φορά ένας Ελληνοαμερικανός (οι οποίοι θα γίνουν της μόδας την επόμενη δεκαετία), ο Θανάσης Χριστοφόρου. Φυσικά, ηγέτης παραμένει ο Γιώργος Κολοκυθάς, ο οποίος θα κατακτήσει ξανά τον τίτλο του πρώτου σκόρερ του τουρνουά (22.7 πόντοι μ.ο.). Στον όμιλο της Καζέρτα λοιπόν τα πράγματα ξεκινούν άσχημα, με δύο βαριές ήττες από Γιουγκοσλάβους και Σοβιετικούς, 62-98 και 63-83 αντίστοιχα. Στη συνέχεια, το ντέρμπι με τους Ούγγρους θα οδηγηθεί στην παράταση, όμως δεν θα αποφύγουμε την ήττα με 58-59, στο ματς που ουσιαστικά καθόρισε την κατάταξη της ομάδας. Τέλος, δύο αναμενόμενα αποτελέσματα, νίκη επί της Σουηδίας 88-76 και ήττα από τη Βουλγαρία 67-84 θα μας φέρουν στην 5η θέση του ομίλου και τους αγώνες κατάταξης 9-12. Εκεί, η ομάδα θα συντρίψει το Ισραήλ με 95-62 και θα ηττηθεί από τη Ρουμανία 81-87 για να καταλάβει τελικά την 10η θέση. Οι πόντοι του τουρνουά: Κολοκυθάς 161, Χριστοφόρου 90, Τρόντζος 71, Γκούμας 66, Μπαρλάς 35, Ζούπας 31, Πέππας 24, Κατσαφάδος 14, Σπανός 10, Διαμαντόπουλος 6, Σισμανίδης 6, Χαϊκάλης 0.
Το 1971 δεν θα είμαστε τόσο τυχεροί όσο δύο χρόνια πριν. Ο προκριματικός όμιλος θα διεξαχθει στη Γαλλία και η Εθνική μας δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει το εμπόδιο των διοργανωτών (που δεν θα ήταν και κάποιο φόβητρο σε ουδέτερο γήπεδο), ούτε βέβαια των πολύ δυνατών Τσεχοσλοβάκων και δεν θα προκριθεί στην τελική φάση. Αυτό θα γίνει όμως δύο χρόνια αργότερα (1973), με την ομάδα μας να περνάει σαν σίφουνας από τον πρώτο προκριματικό όμιλο της Ουγγαρίας (με ρεκόρ 7-0) και στη συνέχεια να επιβιώνει και στο challenge round (με ρεκόρ 3-2), οδηγούμενη έτσι ως ήδη επιτυχημένη στην τελική φάση της Βαρκελώνης. Το ρόστερ πλέον είναι πολύ διαφορετικό από αυτό 4 χρόνια πριν. Έχει απομείνει μόνο ο Βασίλης Γκούμας, πλαισιωμένος από νέα ονόματα όπως οι Απόστολος Κόντος, Μιχάλης Γιαννουζάκος κλπ. Την μερίδα του λέοντος όμως πλέον κατέχουν οι Ελληνοαμερικανοί: Στιβ Γιατζόγλου, Κρις Κέφαλος και Γιώργος Καστρινάκης αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ομάδας, η οποία στον πάγκο της θα έχει (ταυτόχρονα!) τους δύο κορυφαίους Έλληνες προπονητές: Ματθαίου και Μουρούζη. Αυτό βέβαια θα επιφέρει διάφορα προβλήματα, με την ομάδα να κάνει κάθε μέρα και διαφορετική προπόνηση, ανάλογα με το ποιος από τους δύο ήταν αντίστοιχα επικεφαλής... Όπως και αρκετά ευτράπελα, με τους δύο σπουδαίους κόουτς να πηγαίνουν εναλλάξ στη γραμματεία και να δηλώνουν εαυτόν ως πρώτο προπονητή σε κάθε αγώνα! Συν τοις άλλοις, η ομάδα τοποθετείται στον πιο δύσκολο από τους 2 ομίλους της τελικής φάσης, ξεκινώντας με ήττες από Ιταλία και Γιουγκοσλαβία, 54-59 και 68-84 αντίστοιχα. Στη συνέχεια κερδίζουμε τη Γαλλία 67-62, η οποία όμως θα είναι και η μόνη μας νίκη στον όμιλο, ο οποίος ολοκληρώνεται με ήττες από Βουλγαρία 72-86 και Ισπανία 74-86. Οδηγούμαστε έτσι στους αγώνες κατάταξης 9-12, όπου με ήττα από Ρουμανία 78-89 και νίκη επί της Πολωνίας 65-64 θα καταλάβουμε τελικά την 11η και προτελευταία θέση της τελικής φάσης. Οι πόντοι της ομάδας: Γιατζόγλου 102, Καστρινάκης 68, Γκούμας 65, Κέφαλος 54, Κόντος 53, Ιορδανίδης 52, Γιαννουζάκος 30, Ραφτόπουλος 29, Σταμέλος 14, Σισμανίδης 6, Παπαγεωργίου 3, Τρόντζος 2.
Το Ευρωμπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας του 1975 θα αποτελέσει ουσιαστικά το τέλος της ρομαντικής εποχής του ελληνικού μπάσκετ. Η δυναμική της ομάδας υπάρχει, με τους Έλληνες (Γκούμα, Κόντο, τον νεοεμφανισθέντα Κορωναίο κλπ.) να έχουν δέσει ιδανικά με τους Ελληνοαμερικανούς Γιατζόγλου και Καστρινάκη. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα στην προκριματική φάση, όπου με συνολικό ρεκόρ 8-1 περνάμε πανηγυρικά στην τελική φάση. Εκεί όμως, στον όμιλο της Ριέκα θα έρθει το σοκ: 3 ήττες σε 3 ματς, από Ρουμανία 61-71, Βουλγαρία 71-81 και Ισπανία 63-89, σε έναν όμιλο που σίγουρα θα μπορούσαμε κάτι καλύτερο. Έτσι, οδηγούμαστε στον όμιλο κατάταξης 7-12 του Βελιγραδίου, όπου το μυαλό των περισσότερων παικτών βρίσκεται ήδη σε άλλα πράγματα. Μία μόλις νίκη με την Πολωνία 79-74 και άλλες τρεις ήττες, από Ολλανδία 65-66, Ισραήλ 76-87 και Τουρκία 64-74. Τελικό αποτέλεσμα η 12η και τελευταία θέση του τουρνουά. Τα πιο σημαντικά όμως ήταν τα παραλειπόμενα της διοργάνωσης: οι Έλληνες παίχτες, με προεξάρχοντες τον Βασίλη Γκούμα, είχαν σημαντικά παράπονα από τη διαιτησία του τουρνουά (και όχι μόνο). Την ίδια ώρα ένιωθαν προδωμένοι από την ομοσπονδία, η οποία αντί να τους στηρίζει, διατηρούσε άριστες σχέσεις με την FIBA, προτιθέμενη να παρευρεθεί σε δεξίωση προσφέροντας ποτά και αναμνηστικά σε Στάνκοβιτς και λοιπούς. Αποτέλεσμα; Τα «δείγματα φιλίας» να καταλήξουν διά χειρός Γκούμα στον βυθό του Δούναβη, με τον ίδιο να τιμωρείται με διά βίου αποκλεισμό από την εθνική ομάδα, και τους Κόντο-Ραφτόπουλο με 1 χρόνο. Έτσι, έληξε άδοξα ο κύκλος εκείνης της ομάδας, με την Εθνική μας να άξιζε σίγουρα κάτι καλύτερο εάν υπήρχε ο απαραίτητος επαγγελματισμός από όλους. Για την ιστορία, οι πόντοι μας στο τουρνουά: Γκούμας 115, Καστρινάκης 107, Γιατζόγλου 85, Κορωναίος 63, Γιαννουζάκος 50, Διάκουλας 50, Κόντος 35, Ραφτόπουλος 29, Σακελλαρίου 6, Κοκολάκης 0, Παπαγεωργίου 0, Φωσσές 0
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα έρθει φυσιολογικά ο αποκλεισμός από τη διοργάνωση του 1977. Το 1979 όμως, η προκριματική φάση θα διεξαχθεί στη χώρα μας (και μάλιστα θα είναι η δυνατότερη από ποτέ, με συμμετοχές ομάδων όπως η Γαλλία και η Ισπανία) και η Εθνική μας θα καταφέρει να επιβιώσει, παίρνοντας την πρόκριση με ρεκόρ 5-3. Στο τιμόνι της ομάδας βρίσκεται πλέον ένας Αμερικανός προπονητής, ο Ρίτσαρντ Ντούξαιρ. Η αλλαγή αυτή αρχικά δεν αντιμετωπίστηκε θετικά από πολλούς, με τον Ντούξαιρ (εμπνευσμένο από την κολλεγιακή του εμπειρία) να εφαρμόζει νέες μεθόδους, με περισσότερη πειθαρχία εντός και εκτός παρκέ. Η αγωνιστική ανανέωση βέβαια δεν είχε επέλθει ακόμα πλήρως, με τους Γιατζόγλου και Καστρινάκη να εξακολουθούν να είναι η δύναμη πυρός της ομάδας, με άξιους συμπαραστάτες τους Κορωναίο και Κοκολάκη. Σιγά σιγά βέβαια είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και κάποια νέα ονόματα, όπως οι Μάνθος Κατσούλης, Μηνάς Γκέκος κλπ, καθώς και υπεράνω όλων, ένα 20χρονο παιδί από τη Νίκαια ονόματι Παναγιώτης Γιαννάκης. Η ομάδα λοιπόν κληρώνεται στον όμιλο της Βενετίας, με Τσεχοσλοβακία, Βέλγιο και την διοργανώτρια Ιταλία. Η πρεμιέρα όμως θα είναι οδυνηρή. Οι διοργανωτές δεν αστειεύονται και θα μας φιλοδωρήσουν με ένα μεγαλοπρεπές 52-81. Η Εθνική όμως θα βρει τρόπο να ανακάμψει μερικώς, σε αντίθεση με κάποιες από τις προηγούμενες διοργανώσεις, σημάδι ίσως και αυτό της αλλαγής που διαφαινόταν σταδιακά. Θα γνωρίσουμε μία δύσκολη ήττα από τους Τσεχοσλοβάκους με 67-74, ενώ την τελευταία αγωνιστική θα συντρίψουμε το Βέλγιο με 92-68. Θα οδηγηθούμε έτσι στον όμιλο κατάταξης 7-12, όπου θα ηττηθούμε από τους Γάλλους (74-76) και τους Πολωνούς (73-77), θα κερδίσουμε όμως Ολλανδούς (79-75) και Βούλγαρους (100-85) και θα καταλάβουμε τελικά την 9η θέση. Τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς όμως θα είναι δύο άλλα: Πρώτον, το χρυσό λίγους μήνες αργότερα στους Μεσογειακούς του Σπλιτ απέναντι στη σπουδαία Γιουγκοσλαβία, χωρίς τους Γιατζόγλου-Καστρινάκη και με τον Γιαννάκη ήδη σε ηγετικό ρόλο και, δεύτερον, η άφιξη στην Ελλάδα του ανθρώπου που άλλαξε τον ρου της ιστορίας του ελληνικού μπάσκετ, του Νίκου Γκάλη. Οι πόντοι της Εθνικής στο Ευρωμπάσκετ: Γιατζόγλου 126, Καστρινάκης 88, Κοκολάκης 69, Κορωναίος 63, Κατσούλης 59, Γιαννάκης 52, Σακελλαρίου 33, Γιαννουζάκος 22, Παπαγεωργίου 15, Καρατζουλίδης 8, Γκέκος 2, Παραμανίδης 0.
Ενόψει του Ευρωμπάσκετ του 1981 εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Εθνική ομάδα ο Νίκος Γκάλης, που μπορεί να μην ήταν ακόμα ο σούπερ-σταρ που θα γνωρίσουμε αργότερα, έχει ήδη όμως δείξει στο ελληνικό πρωτάθλημα το ταλέντο του, πετυχαίνοντας καλάθια που οι Έλληνες φίλαθλοι δεν είχαν ξαναδεί. Για την ώρα πάντως, δεν ήταν ο μόνος ηγέτης της Εθνικής, με τον ρόλο αυτό να μοιράζεται επίσης στους παλιότερους Κορωναίο, Κοκολάκη, Καστρινάκη (ο Γιατζόγλου είχε αποχωρήσει) και τον 22χρονο Γιαννάκη. Ο πάγκος περιελάμβανε επίσης σπουδαία ονόματα (Κατσούλης, Πετρόπουλος, Ανδρίτσος) ενώ προπονητής ήταν ο μόλις 36χρονος Γιάννης Ιωαννίδης. Υπό αυτά τα δεδομένα, η εθνική θριαμβεύει στο challenge round της Κωνσταντινούπολης, μέσα σε απίστευτα εχθρική ατμόσφαιρα, προκρινόμενη αήττητη στην τελική φάση της Τσεχοσλοβακίας. Εκεί όμως η ομάδα θα εμφανιστεί πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Το σχήμα με τους 3 βραχύσωμους γκαρντ (Γκάλη, Γιαννάκη, Κορωναίο) θα είναι καταστροφικό τόσο σε άμυνα όσο και σε επίθεση (σύγκρουση ρόλων), με αποτέλεσμα 5 διαδοχικές ήττες στον όμιλο: Τσεχοσλοβακία 70-95, Γαλλία 81-86, Αγγλία(!!!) 62-64, Ισραήλ 71-82, Ισπανία 72-111... Και μέσα σε όλα, ενδεικτικό του κακού κλίματος, το επεισόδιο του Γκάλη με τον δημοσιογράφο Κοτσώνη, για το οποίο θα τιμωρηθεί αρχικά με αποκλεισμό 6 ετών από την Εθνική, ποινή που ευτυχώς αργότερα παραγράφηκε. Η διοργάνωση θα κλείσει με κάποιες καλύτερες εμφανίσεις στους αγώνες κατάταξης 7-12, ήττα 78-89 από την Πολωνία και νίκες με Τουρκία 72-64 και Δυτική Γερμανία 71-67, οι οποίες θα μας φέρουν τελικά στην 9η θέση του τουρνουά, σίγουρα όχι πισωγύρισμα, όμως κατώτερη των προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί. Για την ιστορία, οι πόντοι: Γκάλης 159, Κοκολάκης 88, Κορωναίος 87, Γιαννάκης 85, Καστρινάκης 62, Πετρόπουλος 38, Κατσούλης 25, Ανδρίτσος 16, Καρατζουλίδης 11, Παπαγεωργίου 2, Βίδας 2, Ζώης 2.
Το 1983 προπονητής της ομάδας είναι πλέον ο Κώστας Πολίτης. Πρώτη του κίνηση είναι να ανεβάσει αισθητά τον μέσο όρο ύψους της ομάδας, με τον Λιβέρη Ανδρίτσο στο «3» και ένα ανορθόδοξο σχήμα με δίδυμους πύργους τον Κοκολάκη και τον 20χρονο Παναγιώτη Φασούλα. Στα γκαρντ πλέον είχε καθιερωθεί το δίδυμο Γκάλης-Γιαννάκης, οι οποίοι βέβαια ακόμα δεν ήταν συμπαίκτες στον Άρη, με αποτέλεσμα η συνεργασία τους να είναι κάπως προβληματική. Έναν χρόνο πριν πάντως (1982), η Εθνική είχε καταφέρει να προκριθεί από την προκριματική φάση της Πορτογαλίας, με το εντυπωσιακό ρεκόρ 7-1. Στο Ευρωμπάσκετ όμως της Γαλλίας, η τύχη δεν θα είναι με το μέρος μας. Κληρωνόμαστε στον 1ο όμιλο, απέναντι στην διοργανώτρια Γαλλία και τις πολύ δυνατές Γιουγκοσλαβία, Ισπανία, Ιταλία (χαρακτηριστικό ότι στον άλλο όμιλο δεύτερη τερμάτισε η... Ολλανδία). Στην πρεμιέρα θα κάνουμε έστω και δύσκολα το καθήκον μας, κερδίζοντας τους Σουηδούς με 69-66. Την 2η αγωνιστική θα βρούμε απέναντί μας τους οικοδεσπότες Γάλλους, όπου θα γνωρίσουμε μία δραματική ήττα με 79-77, παρά τους 38 πόντους του Γκάλη. Στη συνέχεια, κουρασμένοι και απογοητευμένοι μία εύκολη ήττα από την Ιταλία 83-108 και στη συνέχεια ένα σουτ (του Ανδρίτσου) μακριά από το θαύμα: ήττα από τη μεγάλη Γιουγκοσλαβία με 76-77. Μετά από τέτοια εξέλιξη καμία τύχη στην τελευταία αγωνιστική από τους πυραυλοκίνητους Ισπανούς και ήττα με 79-100, που θα μας φέρει στους αγώνες κατάταξης 9-12. Εκεί θα γνωρίσουμε άλλη μία ήττα στις λεπτομέρειες από την Τσεχοσλοβακία 85-88, για να κερδίσουμε ξανά τους Σουηδούς 102-97 και να πάρουμε την 11η θέση, η οποία σίγουρα δεν αντιπροσώπευε τις δυνατότητες εκείνης της ομάδας. Ο Νίκος Γκάλης πάντως αναδείχθηκε (για πρώτη φορά από τις 4) πρώτος σκόρερ του τουρνουά, με 33 πόντους μέσο όρο. Συνολικά οι πόντοι της ομάδας: Γκάλης 235, Γιαννάκης 111, Ανδρίτσος 64, Κοκολάκης 49, Φασούλας 44, Μάλαχ 20, Κατσούλης 20, Σταυρόπουλος 13, Ρωμανίδης (μόλις 17 χρονών!) 10, Γκέκος 4, Αλεξανδρής 2, Παραγιός 0. Γίνεται πάντως αντιληπτό ότι σιγά σιγά φτιαχνόταν ένας κορμός, ο οποίος όμως θα υποστεί τεράστιο πισωγύρισμα δύο χρόνια αργότερα, όταν δεν θα προκριθούμε καν στην τελική φάση του 1985, γνωρίζοντας ήττες από ομάδες όπως η Φινλανδία! Κανείς λοιπόν δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε...
Σωτήριον έτος 1987. Η Ελλάδα διοργανώνει για πρώτη φορά ένα Ευρωμπάσκετ, στο σχετικά νεόδμητο ΣΕΦ, ενώ την προηγούμενη χρονιά έχει καταλάβει την 10η θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, παρά την απουσία του Παναγιώτη Φασούλα. Ο στόχος λοιπόν της 8άδας είναι σαφής, ενώ κάποιοι μιλάνε και για το θαύμα, την είσοδο δηλαδή στην 4άδα. Πρωτεργάτες φυσικά σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι το ιστορικό δίδυμο Γκάλη-Γιαννάκη, συμπαίχτες πλέον στον Άρη και με πιο ξεκάθαρους ρόλους μεταξύ τους. Επίσης, έχει εμφανιστεί ένα νέο φόργουορντ ύψους 2.03, το οποίο μπορούσε να παίξει σχεδόν εξίσου καλά όλες τις θέσεις τις 5άδας τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση... Το όνομα αυτού Φάνης Χριστοδούλου. Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν και μετά από μία εύκολη πρεμιέρα απέναντι στη Ρουμανία (109-77), θα έρθει μία πολύ σπουδαία νίκη την 2η αγωνιστική απέναντι στη Γιουγκοσλαβία με 84-78, μία νίκη που θα ξυπνήσει τον κόσμο και θα δείξει τις δυνατότητες αυτής της ομάδας. Ο τραυματισμός του Νίκου Φιλίππου θα φέρει ως βασικό τεσσάρι για το υπόλοιπο τουρνουά τον Αργύρη Καμπούρη, ενώ ακολουθούν δύο ήττες. Μία εύκολη από τον κακό μας δαίμονα Ισπανία με 89-106 και μία δύσκολη από το φαβορί Σοβιετική Ένωση με 66-69. Τελευταία αγωνιστική του ομίλου, σε ένα ΣΕΦ που πλέον φλέγεται και θριαμβευτική νίκη με 82-69 απέναντι στη Γαλλία, η οποία θα μας φέρει στους «8» απέναντι στην 1η του άλλου ομίλου Ιταλία. Είναι όμως το ματς στο οποίο ο Νίκος Γκάλης θα «δει τον φόβο στα μάτια των Ιταλών» από το ζέσταμα: θρίαμβος με 90-78 και πρόκριση για πρώτη φορά στους 4 μίας τόσο σπουδαίας διοργάνωσης. Από εκεί και πέρα, τα πάντα είναι πλέον εθνική υπόθεση. Σχεδόν όλη η Ελλάδα θυμάται ή έχει μάθει τι έγινε, Γιουγκοσλαβία 81-77 και Σοβιετική Ένωση 103-101 με την εθνική μας ομάδα να κατακτά την κορυφή σε μία ανεπανάληπτη για τα δεδομένα της εποχής επιτυχία, που δεν γίνεται να χωρέσει σε λέξεις. Για την ιστορία, οι πόντοι των 12 μικρών ηρώων της εποχής: Γκάλης 296, Γιαννάκης 101, Φασούλας 98, Χριστοδούλου 67, Καμπούρης 53, Ανδρίτσος 26, Ρωμανίδης 21, Φιλίππου 16, Ιωάννου 16, Σταυρόπουλος 4, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2.
Το 1989 η Εθνική ταξιδεύει στη Γιουγκοσλαβία με σκοπό να αποδείξει ότι το 1987 δεν ήταν ένα πυροτέχνημα. Το Ευρωμπάσκετ αυτό (όπως και το επόμενο) θα είναι από τα πιο περίεργα της ιστορίας, με μόλις 8 ομάδες να συμμετέχουν στην τελική φάση, η οποία θα διαρκέσει μόλις μία βδομάδα. Η εθνική μας έχει πλέον στον πάγκο της τον Ευθύμη Κιουμουρτζόγολου και είναι ενισχυμένη με τους Ντέιβιντ Στεργάκο και Τζον Κόρφα, ώσπου λίγες ώρες πριν το πρώτο τζάμπολ σκάει η βόμβα: η συμμετοχή του Κόρφα κρίνεται αντικανονική, με την ομάδα να χάνει τόσο για αυτό το τουρνουά όσο και για τα επόμενα χρόνια μία πολύ σημαντική λύση στην περιφέρεια. Η πρεμιέρα είναι εφιαλτική, ήττα με 68-103 από τους διαστημικούς πλέον (και οικοδεσπότες) Γιουγκοσλάβους, στα δύο επόμενα όμως ματς η ομάδα θα κάνει το καθήκον της. Νίκες με Γαλλία 80-74 και Βουλγαρία 103-73 και μία ακόμη πρόκριση στην τετράδα. Εκεί θα περιμένει η Σοβιετική Ένωση, με τον Σαμπόνις αυτή τη φορά στη σύνθεσή της. Η Εθνική μας όμως θα κάνει ένα από τα καλύτερα παιχνίδια στην ιστορία της και με ένα τρίποντο του Φάνη στο τελευταιο λεπτό (και 2-3 φιλικά σφυρίγματα) θα πάρει την νίκη με 81-80, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι πλέον ανήκε στις κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης. Στον τελικό, θα ξαναβρεί μπροστά της τους Γιουγκοσλάβους, θα σταθεί καλύτερα από την πρεμιέρα και πάλι όμως η διαφορά δυναμικότητας είναι πλέον εμφανής: ήττα με 77-98 και αργυρό μετάλλιο, με τον Νίκο Γκάλη πάντως να αναδεικνύεται (ξανά) πρώτος σκόρερ του τουρνουά. Αναλυτικά οι πόντοι: Γκάλης 178, Γιαννάκης 67, Φασούλας 67, Χριστοδούλου 50, Στεργάκος 29,Ανδρίτσος 9, Φιλίππου 6, Καμπούρης 2, Παταβούκας 1, Παπαδόπουλος 0, Αγγελίδης 0.
Το 1991 η διοργάνωση διεξάγεται στην Ιταλία και η Ελλάδα θα είναι και πάλι παρούσα, έχοντας προκριθεί εύκολα από την προκριματική φάση, ενώ το 1990 έχει καταλάβει την 6η θέση παγκοσμίως, αγωνιζόμενη μάλιστα χωρίς τον Νίκο Γκάλη. Ο Γκάλης επιστρέφει το 1991, απών όμως θα είναι λόγω τραυματισμού ο Φάνης Χριστοδούλου αλλά και ο Νάσος Γαλακτερός, αφήνοντας έτσι τις θέσεις των φόργουορντ αρκετά άδειες. Οι επιτυχίες όμως τόσο σε εθνικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο είναι τέτοιες, που στόχος της ομάδας είναι ξανά ένα μετάλλιο, πόσο δε μάλλον με την απουσία πλέον της Σοβιετικής Ένωσης. Η πρεμιέρα όμως απέναντι στους διοργανωτές Ιταλούς θα αποδειχθεί καταστροφική. Το +14 του ημιχρόνου θα εξανεμιστεί και θα γνωρίσουμε την ήττα με 72-82. Το κλίμα χαλάει και έτσι, μια μέρα μετά, θα έρθει άλλη μία ήττα, στην δεύτερη παράταση από την Τσεχοσλοβακία(!) με 113-123, ενώ και πάλι είχαμε αποκτήσει διψήφιες διαφορές. Στο τελευταίο ματς με τους Γάλλους εμφανίζουμε καλό πρόσωπο, κερδίζουμε 93-81 όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Καταλήγουμε έτσι στους αγώνες κατάταξης 5-8, όπου φυσικά οι αντίπαλοι ήταν πολύ κάτω από τα στάνταρ μας. Κερδίζουμε εύκολα τη Βουλγαρία 110-83, παίρνουμε και την άτυπη ρεβάνς από τους Τσεχοσλοβάκους 95-79 και τερματίζουμε στην 5η θέση, σε μία διοργάνωση όμως που όλοι θέλουν να ξεχάσουν και η οποία θα είναι η τελευταία του Νίκου Γκάλη με τα εθνικά χρώματα. Για την ιστορία, οι πόντοι της ομάδας: Γκάλης 162, Γιαννάκης 99, Φασούλας 67, Παπαδάκος 42, Παταβούκας 42, Παπαδόπουλος 31, Αγγελίδης 16, Γάσπαρης 12, Λυπηρίδης 8, Μυλωνάς 4, Καμπούρης 0, Ανδρίτσος 0.
Το 1993 πολλά πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν. Κατ’αρχάς, η τελική φάση πλέον αποτελείται από 16 ομάδες, με την πρόκριση σε αυτήν να είναι εύκολη υπόθεση (όποτε χρειάζεται) για ομάδες του βεληνεκούς της Εθνικής μας. Δεύτερον, ο αθλητικός (και όχι μόνο) χάρτης έχει αλλάξει, με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Τρίτον, στα δικά μας, η Εθνική μας εισέρχεται στην μετά-Γκάλη εποχή, ενώ ταυτόχρονα το κέντρο βάρους του ελληνικού μπάσκετ μετατοπίζεται από τον βορρά στο νότο. Υπό αυτές τις συνθήκες, με τον Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου σταθερά στον πάγκο και την τριάδα Γιαννάκη-Χριστοδούλου-Φασούλα να οδηγεί τους νεότερους αγωνιστικά και πνευματικά, η ομάδα ταξιδεύει για το Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας, όπου μάλιστα οι Έλληνες μετανάστες θα κάνουν την ομάδα να αισθάνεται σαν το σπίτι της. Στον όμιλο της Καρλσρούης λοιπόν η Εθνική θα κάνει ιδανική πρεμιέρα κερδίζοντας με 81-62 την Λετονία. Στη συνέχεια θα έρθει το σοκ από το Ισραήλ με 74-79, όμως θα επανακάμψουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, κερδίζοντας την Ιταλία με 88-73 με εκπληκτική εμφάνιση και τερματίζοντας πρώτοι στον όμιλο. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε σε νέο όμιλο, όπου συνεχίζουμε με πατημένο το γκάζι, κερδίζοντας τη Βοσνία με 102-84. Ακολουθεί μία ήττα από την ανώτερη Ρωσία με 67-84 και νίκη επί της Ισπανίας την τελευταία αγωνιστική (με πολλά μαγειρέματα εκατέρωθεν) 76-75. Στους «8» λοιπόν στο Μόναχο έρχεται η ώρα της Γαλλίας. Σκληρό ματς και μεγάλη νίκη με 61-59 με επιθετικό ριμπάουντ και buzzer-beater του Φασούλα στο τέλος. Επιστρέφουμε λοιπόν στην τετράδα ενός Ευρωμπάσκετ και ο αντίπαλος της γηπεδούχου Γερμανίας δεν τρομάζει ως όνομα. Όμως ήταν γραφτό για τους Γερμανούς, καθώς εμφανιζόμαστε κατώτεροι των προσδοκιών (στο μόνο ματς που η κερκίδα δεν μπορούσε να είναι μαζί μας) και γνωρίζουμε την ήττα με 73-76.. Στον μικρό τελικό αρχίζει η κακή παράδοση της δεκαετίας του ’90 απέναντι στους Κροάτες, απογοήτευση και ολοκληρωτική συντριβή με 59-99, με πολύ άσχημη γεύση στο φινάλε για μία ομάδα όμως που έπαιξε κατά διαστήματα ωραίο μπάσκετ σε εκείνο το τουρνουά. Οι πόντοι των παιχτών: Γιαννάκης 174, Γαλακτερός 145, Φασούλας 105, Χριστοδούλου 104, Παταβούκας 59, Σιγάλας 44, Μποσγανάς 16, Κακιούσης 15, Μπακατσιάς 10, Τσέκος 5, Παπαγιάννης 4, Οικονόμου 0.
Το 1995 η διοργάνωση επιστρέφει στην Ελλάδα, αυτή τη φορά στο ολοκαίνουριο κλειστό του ΟΑΚΑ, με την χώρα μας να θεωρείται ως ένα από τα φαβορί για μετάλλιο, παρά τη δυναμικότητα πολλών εκ των αντιπάλων μας. Στον πάγκο βρίσκεται ο Μάκης Δενδρινός, οι «3 σωματοφύλακες» Γιαννάκης-Φασούλας-Χριστοδούλου δίνουν το παρόν, ενώ και η νέα γενιά έχει πλέον εξελιχθεί, με τους Σιγάλα, Αλβέρτη, Οικονόμου να είναι βασικά στελέχη των «αιωνίων», ενώ ντεμπούτο κάνει και ο «χρυσός έφηβος» Ευθύμης Ρεντζιάς. H πρεμιέρα θα μας βρει απέναντι στην πανίσχυρη Γιουγκοσλαβία και η πολύ δύσκολη ήττα στην παράταση με 80-84 θα δείξει τη δυναμική της ομάδας. Στη συνέχεια όμως η ομάδα καλείται να παίξει άλλο ένα συνεχόμενο ντέρμπι, με τη Λιθουανία αυτή τη φορά, όπου θα υποταχθεί εύκολα με 73-89. Έπειτα όμως θα κάνει το καθήκον της και με το παραπάνω. Ιταλία 67-61, Σουηδία 86-68, Ισραήλ 59-49, Γερμανία 83-79. Νίκες ως επί το πλείστον δύσκολες, αλλά απαραίτητες ώστε να αποφύγουμε την πολύ δυνατή Κροατία στους «8» και αντ’ αυτής να παίξουμε με την πιο βατή Ισπανία. Πράγματι, αν και αποτυγχάνοντας για μία ακόμη φορά να ξεφύγουμε στο σκορ, θα κερδίσουμε με 66-64 και θα προκριθούμε ξανά στην τετράδα. Εκεί, περιμένει και πάλι η Γιουγκοσλαβία. Σχεδόν τα πάντα θυμίζουν μέρες ’87, όμως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Εμφανιζόμαστε κατώτεροι των προσδοκιών επιθετικά, θα υπάρξουν και κάποια παράπονα για τη διαιτησία που όμως δεν καθόρισε το αποτέλεσμα και η ήττα με 52-60 θα μας φέρει ξανά στον μικρό τελικό, ξανά απέναντι στην Κροατία. Αυτή τη φορά θα έρθουμε πιο κοντά στο χάλκινο μετάλλιο, και πάλι όμως θα φανεί η διαφορά κλάσης και με 68-73 θα καταταγούμε και πάλι 4οι. Οι πόντοι της ομάδας: Χριστοδούλου 95, Φασούλας 92, Σιγάλας 90, Γιαννάκης 80, Αγγελίδης 64, Οικονόμου 63, Ρεντζιάς 50, Αλβέρτης 44, Παταβούκας 30, Κακιούσης 20, Μπακατσιάς 4, Σταυρακόπουλος 2.
Το 1997 έχει έρθει η ώρα για αλλαγή σελίδας στην Εθνική ομάδα. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης έχει κρεμάσει τα παπούτσια του έναν χρόνο νωρίτερα και χρίζεται αυτόματα προπονητής της ομάδας. Οι αλλαγές είναι μεγάλες όμως και στο αγωνιστικό ρόστερ, με τους Κορωνιό και Παπανικολάου να γίνονται βασικά μέλη της ομάδας και μαζί με τους επίσης νεαρούς ακόμα Σιγάλα, Αλβέρτη, Οικονόμου, Ρεντζιά να είναι τα βασικά όπλα για το Ευρωμπάσκετ της Ισπανίας. Εκεί, η πρεμιέρα θα είναι εντυπωσιακή, με μία άνετη νίκη επί της γείτονος Τουρκίας με 74-52. Η πρώτη φάση θα μας αφήσει με δύο ακόμα νίκες, αγχωτικές στο σκορ αλλά πολύ σημαντικές, επί της Ρωσίας 74-72 και επί της Βοσνίας 78-76. Οδηγούμαστε έτσι στη 2η φάση των ομίλων, όπου γίνεται σαφές ότι παρά την ανανέωση, στόχος της ομάδας παραμένει ένα μετάλλιο. Τρεις ακόμα νίκες, με την (ελλιπή) Λιθουανία 73-66, την Γαλλία 80-71 και το Ισραήλ 85-82. Νίκες σίγουρα όχι επιβλητικές, που όμως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο φέρνουν την ομάδα στα προημιτελικά αήττητη, με ρεκόρ 6-0. Εκεί, η έκπληξη Πολωνία δεν θα αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο. Άλλη μία «επαγγελματική» νίκη (72-62) και η ομάδα μας θα φτάσει στην τετράδα για 5η φορά στις τελευταίες 6 διοργανώσεις. Εκεί, στη Βαρκελώνη, περιμένει ξανά η Γιουγκοσλαβία, με κάποιες απουσίες αλλά και πάλι θα αποδειχθεί ανώτερη από μας. Άλλη μία ήττα σε ημιτελικό (80-88) και στον μικρό τελικό το γνωστό σενάριο: απογοήτευση και ήττα αυτή τη φορά από τους Ρώσους με 77-97, με τελικό αποτέλεσμα για μία ακόμη φορά την 4η θέση. Οι πόντοι της ομάδας στο τουρνουά: Οικονόμου 116, Κορωνιός 106, Ρεντζιάς 104, Παπανικολάου 90, Σιγάλας 76, Αλβέρτης 62, Χριστοδούλου 62, Γιαννούλης 34, Παταβούκας 25, Μυριούνης 14, Μπουντούρης 4, Καλαϊτζής 0.
Το 1999 είναι η διοργάνωση που όλοι θέλουν να ξεχάσουν. Με τον Κώστα Πετρόπουλο στον πάγκο και πολλές σημαντικές απουσίες/τραυματισμούς, τόσο πριν το τουρνουά (πχ Οικονόμου), όσο και κατά τη διάρκεια αυτού (πχ Αλβέρτης), η Εθνική μας θα έχει την χειρότερη διοργάνωση της ιστορίας της. 3 ήττες σε 3 ματς (Γερμανία 58-59, Τσεχία(!) 72-83 και Λιθουανία 64-82), και μάλιστα ελλείψει αγώνων κατάταξης, η ομάδα θα γυρίσει πίσω γρήγορα-γρήγορα «κατακτώντας» το αρνητικό ρεκόρ της 16ης και τελευταίας θέσης του τουρνουά. Χωρίς περαιτέρω σχόλια, οι πόντοι της ομάδας: Παπανικολάου 47, Κορωνιός 34, Μπουντούρης 31, Γιαννούλης 25, Σιγάλας 23, Τσακαλίδης 21, Σούλης 5, Κακιούζης 4, Καλαιτζής 2, Καράγκουτης 2, Μπαλογιάννης 0, Αλβέρτης 0.
Δύο χρόνια αργότερα (2001), οδηγούμαστε στο Ευρωμπάσκετ της Τουρκίας μέσω προκριματικών (εύκολα), με τον Κώστα Πετρόπουλο σταθερά στον πάγκο και ένα ρόστερ που συνδυάζει την παλιότερη πλέον φρουρά των Σιγάλα, Αλβέρτη κλπ με την νεότερη, όπως τον 20χρονο οσονούπω NBAer Αντώνη Φώτση αλλά και ένα ψηλό πλέι-μέικερ που διέπρεπε στο ελληνικό πρωτάθλημα, τον Θοδωρή Παπαλουκά. Η πρεμιέρα θα μας φέρει αντιμέτωπους με τους Ιταλούς σε ένα δραματικό παιχνίδι, όπου θα πάρουμε τη νίκη με ένα τρίποντο του Αλβέρτη στη λήξη με 83-82. Στη συνέχεια μία άνευ όρων παράδοση στη Ρωσία με 81-106 και τελικά μία εύκολη νίκη επί της Βοσνίας 101-77 σε ένα ματς που είχε και λίγο... ξύλο. Οδηγούμαστε λοιπόν στον αγώνα μπαράζ για την είσοδο στην 8άδα, απέναντι στη Γερμανία του Ντιρκ Νοβίτσκι. Η αρχή είναι ονειρεμένη (+19 στο 10λεπτο), όμως στη συνέχεια ένα ανεξήγητο μπλακ-άουτ που θα κορυφωθεί στο τέλος με χαμένες βολές κλπ θα δώσει τη νίκη στους Γερμανούς 75-80, με την Εθνική μας να επιστρέφει σοκαρισμένη πίσω με την 9η θέση στις αποσκευές της. Οι πόντοι μας στο τουρνουά: Αλβέρτης 64, Σιγάλας 56, Παπαλουκάς 49, Ρεντζιάς 48, Φώτσης 34, Γιαννούλης 23, Κακιούζης 18, Παπανικολάου 15, Καλαϊτζής 12, Ντικούδης 10, Παπαδόπουλος 6, Χατζηβρέττας 5.
Το 2003 είναι η ώρα του Γιάννη Ιωαννίδη να επιστρέψει στον πάγκο της Εθνικής μετά από 20 χρόνια, στην τελευταία προπονητική δουλειά της καριέρας του. Όλοι μοιάζουν αποφασισμένοι για κάτι καλό μετά από κάποια χρόνια αποτυχιών (ενόψει μάλιστα και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), με τις ελπίδες να έχουν στηριχθεί κατά κύριο λόγο στον δικό μας NBAer Ιάκωβο Τσακαλίδη. Το υπόλοιπο ρόστερ είναι κατά κανόνα αρκετά ομοιογενές, με νέα ονόματα να έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους από το ελληνικό πρωτάθλημα (Ντικούδης, Χατζηβρέττας κλπ), ενώ την πρώτη του εμφάνιση σε μεγάλο τουρνουά θα κάνει και ο Δημήτρης Διαμαντίδης. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πρεμιέρα θα μας βρει με μία πολύ μεγάλη νίκη απέναντι στην Κροατία με 77-76, με το game winner του (ίσως 12ου παίχτη στο rotation) Χρήστου Χαρίση. Ο πρώτος γύρος θα ολοκληρωθεί με δύο ακόμα σημαντικές νίκες, επί της δυνατής Τουρκίας 75-70 και επί της Ουκρανίας 79-73. Έτσι οδηγούμαστε απευθείας στον προημιτελικό απέναντι στην Ιταλία, με την πρόκριση μετά από αρκετά χρόνια στην τετράδα να μοιάζει αρκετά κοντινή. Εκεί όμως, ο μεν Τσακαλίδης δεν θα κάνει την διαφορά (όπως δεν την έκανε και στο υπόλοιπο τουρνουά, κάτι απολύτως λογικό και κακώς βασιζόμασταν υπερβολικά σε κάτι τέτοιο), οι δε περιφερειακοί θα τα σπάσουν απ’ έξω και έτσι θα έρθει η ήττα με 59-62... Στους αγώνες κατάταξης 5-8 θα κάνουμε δύο «επαγγελματικές» νίκες με Ισραήλ 63-56 και Σερβία-Μαυροβούνιο 72-64 και θα καταλάβουμε τελικά την 5η θέση, έχοντας μόνο μία ήττα (την σημαντική) στη διοργάνωση. Οι πόντοι της ομάδας: Ντικούδης 69, Χατζηβρέττας 64, Φώτσης 60, Τσακαλίδης 50, Ρεντζιάς 45, Σιγάλας 38, Αλβέρτης 25, Παπανικολάου 22, Χαρίσης 21, Παπαλουκάς 16, Διαμαντίδης 15, Κακιούζης 0.
Νέο σωτήριο έτος 2005. Κοινός παρονομαστής με το 1987, ο Παναγιώτης Γιαννάκης. Αρχηγός τότε, προπονητής (για δεύτερη φορά) τώρα. Και με την γενναία απόφαση να αφήσει έξω όλη την παλιά φρουρά, κατάφερε να δημιουργήσει ένα άκρως ομοιογενές σύνολο (με μεγαλύτερο σε ηλικία τον 29χρονο αρχηγό Κακιούζη), που μπορεί να μην έπαιζε θεαματικό μπάσκετ αλλά με προεξάρχοντες τους γκαρντ (Παπαλουκά, Διαμαντίδη, Ζήση) ήξερε ακριβώς τι να πάρει μέσα στο γήπεδο και στις δυο πλευρές του παρκέ. Η πρεμιέρα θα μας βρει απέναντι στη Γαλλία και μετά από ένα εκπληκτικό πρώτο ημίχρονο θα έρθει η νίκη με 64-50. Στη συνέχεια η εύκολη ήττα από τη Σλοβενία με 56-68 θα προσγειώσει τους πάντες, ενώ η νίκη με τη Βοσνία με 67-50 θα μας φέρει στο μπαράζ απέναντι στο Ισραήλ. Το άγχος για ένα ακόμα πατατράκ είναι μεγάλο, όμως τελικά θα έρθει η δύσκολη νίκη με 67-61. Βρισκόμαστε πλέον στους «8» απέναντι στο φαβορί Ρωσία του Κιριλένκο. Η ομάδα μας όμως θα κάνει ένα τόσο μυαλωμένο όσο και ψυχωμένο παιχνίδι και με ηγέτη τον Παπαλουκά θα υπερισχύσει με 66-61. Στον ημιτελικό βρίσκουμε ξανά τους Γάλλους, σαφώς πιο υποψιασμένους από την πρεμιέρα. Φτάνουν να προηγούνται με +7 μόλις ένα λεπτό πριν το τέλος, η συνέχεια όμως είναι γνωστή. Διάφοροι ηρωισμοί, λάθη των Γάλλων, και στο τέλος «βάλτο αγόρι μου» και 67-66. Ο τελικός πλέον είναι εύκολη υπόθεση. Οι Γερμανοί ήταν ήδη άκρως επιτυχημένοι που βρίσκονταν εκεί και η διαφορά κλάσης (πλην Νοβίτσκι φυσικά) ήταν τεράστια, 78-62 και η Ελλάδα είναι τροπαιούχος για δεύτερη φορά στην ιστορία της, μια επιτυχία που θα έχει και συνέχεια φυσικά την επόμενη χρονιά στο Παγκόσμιο. Οι πόντοι των πρωταθλητών Ευρώπης: Ζήσης 74, Παπαδόπουλος 68, Παπαλουκάς 67, Κακιούζης 51, Ντικούδης 44, Χατζηβρέττας 39, Διαμαντίδης 38, Φώτσης 34, Τσαρτσαρής 27, Σπανούλης 17, Μπουρούσης 6, Βασιλόπουλος 0.
Το 2007 η Εθνική μας ταξιδεύει στην Ισπανία ως πρωταθλήτρια Ευρώπης και δευτεραθλήτρια κόσμου, έχοντας στις αποσκευές της και την μυθική νίκη επί των ΗΠΑ. Η φιλοσοφία και η εν γένει δομή του ρόστερ δεν έχει ιδιαίτερες αλλαγές, με τον Παναγιώτη Γιαννάκη σταθερά στον πάγκο, υπάρχει όμως μία πολύ σημαντική απουσία, αυτή του Αντώνη Φώτση (τραυματίας), καθώς και αυτή του Σοφοκλή Σχορτσανίτη (παρόντα το 2006 στο Παγκόσμιο), που δυστυχώς για διάφορους λόγους δεν μπόρεσε να θεωρηθεί ποτέ αναπόσπαστο μέλος της ομάδας. Η πρεμιέρα θα μας φέρει απέναντι στο Ισραήλ, όπου θα έρθει μία εύκολη νίκη με 76-66. Ακολουθεί μία πολύ πιο αγχωτική νίκη, με την Σερβία 68-67 στην παράταση, ενώ την τελευταία αγωνιστική θα έρθει η ήττα από τη Ρωσία με 53-61, σε μία πρώτη φάση που η ομάδα παρουσίασε σημαντικά επιθετικά προβλήματα, όπως φαίνεται και από τα σκορ. Έρχεται πάντως η πρόκριση στη 2η φάση (ξανά με ομίλους πλέον) και μία άσχημη ήττα από την Ισπανία με 58-76. Το θέμα πρόκρισης στους «8» είναι πλέον σε οριακό σημείο, με ένα buzzer-beater όμως του Σπανούλη θα έρθει η σπουδαία νίκη επί της Κροατίας με 81-78 και τελικά, με μία εύκολη νίκη επί της Πορτογαλίας 85-67, θα βρεθούμε στην 8άδα απέναντι στη Σλοβενία. Εκεί το ματς δεν θα κυλήσει καλά για 35 λεπτά, όμως στο τέλος με μία από τις γνωστές τις επικές ανατροπές και με game-winner του Παπαλουκά θα επικρατήσει με 63-62 και θα κερδίσει ξανά την είσοδο στην 4άδα. Εκεί περιμένει η διοργανώτρια Ισπανία, όπου η Εθνική μας θα καταθέσει όλον τον χαρακτήρα της στο παρκέ, θα κάνει την καλύτερή της εμφάνιση στο τουρνουά, αλλά θα ηττηθεί τελικά με 77-82, σε ένα ματς γεμάτα ένταση, νεύρα, βουτιές και φαλτσοσφυρίγματα… Στον μικρό τελικό δυστυχώς θα εμφανιστούμε άδειοι σωματικά και ψυχικά και θα ηττηθούμε από τους Λιθουανούς με 69-78, μένοντας στην 4η θέση… Οι πόντοι ματς στο τουρνουά: Σπανούλης 105, Ντικούδης 88, Διαμαντίδης 80, Παπαλουκάς 78, Ζήσης 58, Παπαδόπουλος 57, Τσαρτσαρής 54, Κακιούζης 36, Βασιλόπουλος 31, Χατζηβρέττας 22, Μπουρούσης 16, Πελεκάνος 5.
Το 2009 ο Γιαννάκης έχει αποπεμφθεί από τον πάγκο της Εθνικής, στον οποίο βρίσκεται μετά από χρόνια ένας ξένος προπονητής, ο Λιθουανός Γιόνας Καζλάουσκας. Οι αλλαγές στο ρόστερ είναι επίσης μεγάλες, καθώς στην τελική 12άδα περιλαμβάνονται (για διάφορους λόγους απουσιών) μόλις 4 παίχτες σε σχέση με το Ευρωμπάσκετ του 2007, με τον ρόλο του ηγέτη να περνάει πλέον καθαρά στα χέρια του Βασίλη Σπανούλη. Αντί των απόντων, στην αποστολή βρίσκονται σημαντικοί παίχτες (Πρίντεζης, Περπέρογλου), ρολίστες που βρήκαν την ευκαιρία να εκπροσωπήσουν τα εθνικά χρώματα (Καλαμπόκης, Γλυνιαδάκης) καθώς και τα 2 νεαρά αστέρια ερχόμενα από τις ΗΠΑ (Καλάθης, Κουφός). Οι ελπίδες για διάκριση δεν είναι πάρα πολλές, το τουρνουά όμως ξεκινάει εντυπωσιακά με 3/3 στην 1η φάση, με ΦΥΡΟΜ 86-54, Κροατία 76-68, Ισραήλ 106-80. Ο όμιλος της 2ης φάσης θα είναι σαφώς δυσκολότερος. Κερδίζουμε τη Γερμανία 84-76, χάνουμε όμως από τη Ρωσία 65-68 και τελικά διαλέγουμε αντίπαλο στο ματς με τη Γαλλία, χάνοντας με 69-71. Στους 8 λοιπόν θα βρεθούμε απέναντι στην Τουρκία και μετά από ένα συγκλονιστικό ματς θα κερδίσουμε στην παράταση με 76-74 και θα προκριθούμε στην 4άδα μιας ακόμα διοργάνωσης. Στον ημιτελικό όμως οι Ισπανοί θα είναι αυτή τη φορά καθαρά ανώτεροι και με 64-82 θα μας στείλουν στον μικρό τελικό απέναντι στη Σλοβενία. Εκεί το ματς θα είναι κάκιστο, θα έρθει όμως επιτέλους το επιθυμητό αποτέλεσμα. Νίκη με 57-56 με ένα σπουδαίο ματς του Σοφοκλή Σχορτσανίτη και η κατάκτηση του χάλκινου μεταλλίου, στην τελευταία ως τώρα επιτυχία της Εθνικής μας. Οι πόντοι του τουρνουά: Σπανούλης 127, Σχορτσανίτης 107, Μπουρούσης 83, Φώτσης 76, Ζήσης 68, Περπέρογλου 51, Πρίντεζης 49, Καλάθης 33, Κουφός 28, Καλαμπόκης 26, Καϊμακόγλου 21, Γλυνιαδάκης 14.
Το 2011 στο πάγκο της ομάδας βρίσκεται ο Ηλίας Ζούρος. Οι συνθήκες όμως δεν είναι καλές για αυτόν, με τον Δημήτρη Διαμαντίδη να έχει ανακοινώσει την απόσυρσή του από την Εθνική και τον Βασίλη Σπανούλη να βρίσκεται εκτός λόγω τραυματισμού. Η 12άδα λοιπόν κρίνεται από πολλούς ως η πλέον αδύναμη των τελευταίων ετών, με αρκετές λύσεις ανάγκης, είτε από ρολίστες είτε παιδιών από την χρυσή φουρνιά των 90ρηδων, χωρίς εμπειρίες όμως ακόμα. Η διοργάνωση πλέον αποτελείται από 24 ομάδες και είναι ένας πραγματικός μαραθώνιος. Η εικόνα που δείχνουμε πάντως είναι σοβαρής ομάδας: Νίκες με Βοσνία 76-67 και Φινλανδία 81-61, ήττα από τους γείτονες Σκοπιανούς 58-72 και εκ νέου νίκες με Μαυροβούνιο 71-55 και Κροατία 74-69. Τα καλά αποτελέσματα συνεχίζονται στην 2η φάση με τη Σλοβενία 68-60, έρχεται μία εύκολη ήττα από τη Ρωσία 67-83 και τέλος νίκη με την Γεωργία 73-60. Οδηγούμαστε έτσι στους «8», απέναντι στην πολύ δυνατή πλέον Γαλλία. Θα προσπαθήσουμε, υπάρχει όμως σαφής διαφορά κλασής. Ήττα με 56-64, με το σημαντικό ματς όμως να είναι το επόμενο, το οποίο θα κρίνει την πρόκριση στο Προολυμπιακό. Σε αυτό θα βρούμε την Σερβία και, κάνοντας την καλύτερη μας εμφάνιση στο τουρνουά, θα κερδίσουμε με 87-77 κατακτώντας τελικά (μετά και την ήττα από τη Λιθουανία 69-73) την αρκετά τιμητική για τα δεδομένα του ρόστερ 6η θέση. Οι πόντοι της ομάδας: Φώτσης 129, Μπουρούσης 128, Ζήσης 107, Καλάθης 101, Κουφός 96, Βασιλειάδης 69, Μπράμος 48, Παπανικολάου 41, Καϊμακόγλου 33, Μαυροειδής 17, Ξανθόπουλος 6, Σλούκας 5.
Το 2013 βρίσκει τον Ιταλό Αντρέα Τρινκιέρι στον πάγκο. Το κλίμα στην ομάδα όμως δεν είναι καλό. Η αποτυχία μας στο περσινό Προολυμπιακό, η κόντρα Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού, καθώς και η αδυναμία του προπονητή να επιβάλλει τις απόψεις του στην ομοσπονδία (κάτι για το οποίο σίγουρα δεν είχε προετοιμαστεί), οδηγούν σε ένα ρόστερ με πολύ καλές μονάδες μεν, χωρίς όμως πλέον την απαραίτητη συνοχή και ρόλους. Η αρχή πάντως θα είναι εντυπωσιακή, με τρεις σερί νίκες απέναντι σε Σουηδία 79-51, Ρωσία 80-71, Τουρκία 84-61. Κάπου εκεί όμως θα έρθει και ο τραυματισμός του Σπανούλη (που θα επιστρέψει, αλλά αρκετά επηρεασμένος) και η πρώτη φάση θα κλείσει με ήττες από Ιταλία 72-81 και Φινλανδία 77-86 τις ομάδες δηλαδή που προκρίθηκαν μαζί μας στην επόμενη φάση μεταφέροντας αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα... Στη δεύτερη φάση λοιπόν θα έρθει μία ανέλπιστη μεγάλη νίκη απέναντι στην Ισπανία με 79-75, ίσως το μόνο ευχάριστο που έχει μείνει από αυτή τη διοργάνωση. Η οποία θα κλείσει με δύο ακόμα ήττες, από Σλοβενία 65-73 και Κροατία 88-92 σε ένα δραματικό ματς δύο παρατάσεων. Έτσι, η τελική κατάταξη θα μας φέρει στην 11η θέση του τουρνουά, μιας διοργάνωσης αρκετά χαρακτηριστικής της τρικυμίας που επικρατούσε στην εθνική ομάδα, σε μία εποχή μάλιστα που ελληνικές ομάδες είχαν κατακτήσει τις 3 τελευταίες Ευρωλίγκες... Για την ιστορία, οι πόντοι του τουρνουά: Σπανούλης 100, Μπουρούσης 91, Ζήσης 83, Καϊμακόγλου 60, Σλούκας 58, Περπέρογλου 49, Παπανικολάου 44, Μαυροκεφαλίδης 37, Πρίντεζης 35, Μπράμος 33, Φώτσης 20, Καββαδάς 14.
Το 2015 θα βρει την Εθνική μας με έναν παράγοντα τον οποίο δεν είχε ποτέ στην ιστορία της. Το όνομα αυτού Γιάννης Αντετοκούνμπο, ένας ΝΒΑer δηλαδή που μπορεί να μην είχε φτάσει ακόμα σε all-star επίπεδα, είχε όμως μία άκρως γεμάτη σεζόν στα 21 του χρόνια, με 12 πόντους μέσο όρο. Σε συνδυασμό δε με την επιστροφή του Σπανούλη, την ύπαρξη ενός ακόμα σταθερού ΝΒΑer (Κουφός), τον Πρίντεζη να υπολογίζεται πλέον ως ένα από τα 2-3 καλύτερα 4άρια στην Ευρώπη, τις ηγετικές φυσιογνωμίες τον Μπουρούση, Ζήση αλλά και την ωρίμανση παικτών όπως οι Παπανικολάου, Σλούκας, τα πράγματα δείχνουν πολύ καλά. Στον πάγκο της ομάδας βρίσκεται ο Φώτης Κατσικάρης και η πρώτη φάση ξεκινάει και τελειώνει εντυπωσιακά, με την ομάδα αήττητη. ΦΥΡΟΜ 85-65, Κροατία 72-70, Γεωργία 79-68, Σλοβενία 83-72, Ολλανδία 68-65. Νίκες ίσως όχι όλες εύκολες, που όμως δημιουργούν την απαιτούμενη καλή ψυχολογία που είχε λείψει τα προηγούμενα χρόνια, για να ακολουθήσει και η νίκη στον γύρο των «16» επί του Βελγίου 75-54 που θα μας φέρει στους «8» απέναντι στην πολύ γνώριμη Ισπανία. Η γενική εικόνα ως τότε ήταν πως οι Ισπανοί δεν θύμιζαν σε τίποτα τον παλιό καλό τους εαυτό, με απουσίες, κούραση κλπ. Δυστυχώς για εμάς όμως είχαν τον Πάου Γκασόλ, χάρη στον οποίο και μόνο θα πάρουν τη νίκη με 71-73 αφήνοντας την εθνική μας ξανά στα κρύα του λουτρού και εκτός μεταλλίων, σε μία διοργάνωση όμως που ίσως κακώς θα μπει στην ίδια ζυγαριά με τις υπόλοιπες ως αποτυχημένη. Η ομάδα θα κλείσει με μία νίκη επί της Λετονίας 97-90 που θα μας δώσει την πρόκριση στο Προολυμπιακό και τελικά την 5η θέση του τουρνουά, έχοντας υποστεί μόλις μία ήττα.... Οι πόντοι των παικτών: Μπουρούσης 89, Πρίντεζης 85, Κουφός 80, Σπανούλης 80, Καλάθης 79, Αντετοκούνμπο 78, Ζήσης 59, Σλούκας 40, Καϊμακόγλου 15, Παπανικολάου 9, Περπέρογλου 9, Μάντζαρης 7.
Το 2017 είναι σαφές ότι η Εθνική μας Ομάδα περνάει μία περίοδο παρακμής. Ο (πλέον σταρ) Γιάννης Αντετοκούνμπο μένει εκτός Ευρωμπάσκετ λόγω τραυματισμού, με την ΕΟΚ να καταγγέλει "οργανωμένο σχέδιο" των Μπακς. Ο Βασίλης Σπανούλης έχει πλέον αποσυρθεί από την Εθνική, στον πάγκο της οποίας βρίσκεται ο Κώστας Μίσσας, σε μία σίγουρα επιλογή που είχε συζητηθεί πολύ... Και πάλι, το ρόστερ δεν θεωρείται κακό, αλλά όλη η τοξικότητα της δεκαετίας των '10s είχε πλέον βρει ξεκάθαρη θέση και στην Εθνική. Η πρώτη φάση ξεκινάει με μία εύκολη νίκη επί της Ισλανδίας με 90-61 για να ακολουθήσουν τρεις σερί ήττες: δύο μάλλον αναμενόμενες (Γαλλία 87-95, Σλοβενία 72-78) και ένα πατατράκ (Φινλανδία 77-89). Η νίκη την τελευταία αγωνιστική με την Πολωνία (95-77) θα μας φέρει βέβαια στην νοκ άουτ φάση των "16", οι προσδοκίες όμως δεν είναι πολλές. Εκεί όμως η Εθνική μας θα κάνει το καλύτερό της ματς στο τουρνουά, θα κερδίσει το φαβορί Λιθουανία με 77-64, για να αποκλειστεί όμως στη συνέχεια από τη Ρωσία στους "8" με 74-69 σε ένα δραματικό ματς (όπου η βασική της πεντάδα αγωνίστηκε όλη πάνω από 33 λεπτά, θυμίζοντας άλλες εποχές). Ελλείψει αγώνων κατάταξης, η ομάδα τελικά κατετάγη στην 8η θέση. Οι πόντοι των παικτών: Σλούκας 104, Πρίντεζης 97, Καλάθης 95, Μπουρούσης 55, Παππάς 52, Παπανικολάου 47, Αντετοκούνμπο Θ. 43, Παπαγιάννης 24, Παπαπέτρου 22, Μάντζαρης 19, Αγραβάνης 9, Μπόγρης 0
Δύο χρόνια αργότερα, το 1951, η Εθνική θα συμμετάσχει σε ένα «κανονικό» Ευρωμπάσκετ, αυτό της Γαλλίας. Προπονητής είναι πλέον ο Βλαδίμηρος Βάλλας, γεννημένος στο Βλαδιβοστόκ και μεγαλωμένος στην Τουρκία, ενώ στην ομάδα έχουν προστεθεί και οι Ρουμπάνης (παράλληλα πανελληνιονίκης σφαιροβόλος και ακοντιστής), Χολέβας και Στεφανίδης, 3 δηλαδή από τα 5 μέλη της περίφημης «χρυσής πεντάδας του Πανελληνίου». Στην διοργάνωση μετέχουν συνολικά 18 χώρες και στην πρώτη φάση η Εθνική μας κληρώνεται σε όμιλο με τις Ρουμανία, Βουλγαρία και Πορτογαλία. Οι Ρουμάνοι όμως αποσύρονται την τελευταία στιγμή, με την Εθνική μας τελικά να συντρίβει την Πορτογαλία με 81-35, να συντρίβεται όμως από τη Βουλγαρία με 38-68. Έρχεται πάντως η πρόκριση στην 2η φάση (τους «8» δηλαδή), όπου όμως τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της η Εθνική καλείται να αντιμετωπίσει τις υπερδυνάμεις της εποχής: Σοβιετική Ένωση, Ιταλία, Τσεχοσλοβακία. Οι αγώνες μοιάζουν εξ αρχής άνισοι, όμως η ομάδα μας στέκεται αξιοπρεπέστατα: Ιταλία 51-64, Σοβιετική Ένωση 42-64 (μόλις -3 στο ημίχρονο!), Τσεχοσλοβακία 40-54 (στην παράταση!). Οδηγούμαστε έτσι στους αγώνες κατάταξης 5-8, όπου επηρεασμένοι ίσως από την κούραση και την απογοήτευση δεχόμαστε άλλες 2 ήττες: Τουρκία 36-42, Βέλγιο 28-39. Τελικό αποτέλεσμα η 8η θέση και μια μικρή έστω απόδειξη ότι παρά τις συνθήκες της εποχής, το άθλημα στην χώρα υπήρχε. Οι πόντοι της ομάδας: Ρουμπάνης 65, Ματθαίου 48, Αρβανίτης 44, Λάμπρου 44, Ταλιαδώρος 31, Σπανουδάκης Α. 27, Χολέβας 18, Αποστολίδης Α. 17, Σπανουδάκης Γ. 8, Στεφανίδης 7, Μανιάς 5, Μήλας 2
Η υπόλοιπη δεκαετία του ’50 πάντως δεν εξελίσσεται όπως περιμέναμε. Η Ελλάδα δεν δηλώνει συμμετοχή στα επόμενα Ευρωμπάσκετ (δεν υπήρχε καν τότε προκριματική φάση), με τους μόνους της αγώνες να είναι κάποια σκόρπια φιλικά και τα προολυμπιακά τουρνουά. Αιτία για αυτό; Πιθανότατα οι συνήθεις προστριβές της εποχής ανάμεσα σε ερασιτέχνες παίχτες και ερασιτεχνική ομοσπονδία... Έτσι πέρασε ανεκμετάλλευτη μία περίοδος όπου βρήκε τους «αστέρες» του ’49 και του ’51 να έχουν αποκτήσει σημαντικές εμπειρίες, αγωνιζόμενοι κάποιοι εξ αυτών στο προηγμένο πρωτάθλημα της Ιταλίας. Η επιστροφή έρχεται το 1961 στο Βελιγράδι, με τον Φαίδωνα Ματθαίου πλέον στο ρόλο του προπονητή, την ομάδα όμως να είναι σε σαφώς χαμηλότερο επίπεδο από τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Χαρακτηριστικό ότι πρώτος σκόρερ αναδείχθηκε ένας 19χρονος, ο (πολύ σπουδαίος βέβαια) Γιώργος Αμερικάνος. Στον όμιλο της 1ης φάσης, η Εθνική ηττάται εύκολα από τις Γιουγκοσλαβία και Πολωνία με 57-86 και 46-77 αντίστοιχα, ενώ κερδίζει εξίσου εύκολα τους πολύ αδύναμους Άγγλους με 78-43. Τερματίζει έτσι 3η και οδηγείται σε έναν νέο όμιλο κατάταξης, όπου γνωρίζει άλλες δύο ήττες, από Ισπανούς (46-73) και Φινλανδούς (71-77). Τέλος, κερδίζει τους Σουηδούς με 60-47 και κατατάσσεται 17η μεταξύ 19 ομάδων, μία όχι και τόσο τιμητική θέση. Για την ιστορία, οι πόντοι: Αμερικάνος 93, Χρηστέας 85, Μουρούζης 55, Αλιπράντης 36, Γούσιος 29, Τσίκας 17, Οικονόμου 14, Μπούσιος 12, Κοντοβουνήσιος 9, Πολίτης (ο μετέπειτα ευρω-κόουτς) 6, Χαλάς 2, Λέκκας 0.
Μέτα από μία ακόμα απουσία το 1963, η Εθνική μετέχει στο Ευρωμπάσκετ του 1965 στη Σοβιετική Ένωση. Αυτή τη φορά υπάρχει μία πολύ αξιόλογη φουρνιά παιχτών. Ο Αμερικάνος είναι πλέον παίχτης πανευρωπαϊκής κλάσης, ο 20χρονος Γιώργος Κολοκυθάς δείχνει τα πρώτα σημάδια του μεγάλου ταλέντου του, ενώ πλέον υπάρχει και ένας σέντερ-φόβητρο: ο ύψους 2.17 Γιώργος Τρόντζος. Στον πάγκο φυσικά βρίσκεται ο «πατριάρχης» Φαίδων Ματθαίου. Οι ομάδες που συμμετέχουν είναι 16, χωρισμένες σε 2 ομίλους των 8. Ο δικός μας όμιλος διεξάγεται στην Τιφλίδα και στην πρεμιέρα η Εθνική κερδίζει τη Σουηδία με 71-69. Στη συνέχεια ερχόμαστε αντιμέτωποι με την Γιουγκοσλαβία του μυθικού Κόρατς και η ήττα μόλις με 68-76 δείχνει τη δυναμική της ομάδας. Ακολουθεί μία σπουδαία νίκη με τη Γαλλία 64-63, ήττα από τη Πολωνία 62-74, όμως το κλείσιμο της 1ης φάσης είναι εντυπωσιακό. Τρεις συνεχόμενες νίκες απέναντι σε άλλες σπουδαίες ομάδες της εποχής: Βουλγαρία 65-59, Ισπανία 89-82, Γερμανία 81-72! Να σημειωθεί εδώ ότι σε όλη τη διάρκεια της πρώτης φάσης η Ελλάδα είχε πολύ θερμή συμπαράσταση από την ελληνική παροικία της Τιφλίδας. Τελικά, η ομάδα μας τερματίζει με ρεκόρ 5-2 στην 3η θέση ενός πολύ δύσκολου ομίλου και οδηγείται στους αγώνες κατάταξης 5-8 (κρίμα που δεν υπήρχε προημιτελικός, κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γινόταν) στη Μόσχα. Εκεί θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το Ισραήλ και θα ηττηθούμε στην παράταση με 67-69, με πολλά παράπονα από τη διαιτησία. Τελευταίο ματς θα είναι απέναντι στους πολύ καλούς Τσεχοσλοβάκους, όπου το παιχνίδι στράβωσε από την αρχή και δεν υπήρχε η ψυχολογία πλέον για κάτι καλό, με συντριβή τελικά 71-116... Η 8η θέση πάντως ξαναέβαλε τη χώρα στο μπασκετικό χάρτη, κάτι που εξαργυρώθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα επόμενα χρόνια και σε συλλογικό επίπεδο. Οι πόντοι της ομάδας: Αμερικάνος 157, Τρόντζος 146, Κολοκυθάς 98, Μπαρλάς 87, Χαϊκάλης 60, Παναγιωταράκος 36, Κοντοβουνήσιος 23, Σισμανίδης 9, Λαρεντζάκης 8, Λέκκας 7, Πολίτης 5, Μάγλος 2.
Το 1967 η Εθνική μας θα συμμετάσχει στο Ευρωμπάσκετ της Φινλανδίας κάτω από περίεργες συνθήκες. Ο Φαίδων Ματθαίου είχε αποχωρήσει από τον πάγκο για να τον διαδεχθεί ο Μίσσας Πανταζόπουλος, ενώ πλέον την ομάδα συνόδευε σε κάθε αποστολή και ένας συνταγματάρχης του καθεστώτος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι δίχως άλλο ο τραυματισμός του Γιώργου Αμερικάνου λίγες μέρες πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Το γεγονός αυτό βοήθησε βέβαια τον (εξίσου σπουδαίο) Γιώργο Κολοκυθά να αναδειχθεί σε πρώτο σκόρερ της διοργάνωσης (25.4 πόντοι μ.ο.), στέρησε όμως από την ομάδα τη δυνατότητα για μια ομαδική διάκριση. Παρόλα αυτά η Εθνική για μία ακόμη φορά το πάλεψε. Και κάτι παραπάνω δηλαδή, αφού στον όμιλο του Τάμπερε ξεκινάμε φουριόζοι με τρεις σπουδαίες νίκες στα πρώτα τέσσερα ματς: Γαλλία 78-69, Βουλγαρία 66-64, Ισραήλ 81-91, Ουγγαρία 69-60. Στη συνέχεια δύο εύκολες όσο και αναμενόμενες βέβαια ήττες από Σοβιετικούς 41-82 και Ιταλούς 58-74, που όμως θα ρίξουν το ηθικό όσο χρειάζεται ώστε να έρθει την τελευταία αγωνιστική η ήττα-σοκ από την Ανατολική Γερμανία με 56-69, η μόνη τους νίκη στον όμιλο! Έτσι, τερματίζουμε με ρεκόρ 3-4 στην 5η θέση και οδηγούμαστε στους αγώνες κατάταξης 9-12, ενώ με μόλις μία νίκη παραπάνω θα βρισκόμασταν σε πολλαπλή ισοβαθμία για την 2η θέση στο 4-3, η οποία θα κρινόταν εν τέλει στη διαφορά των πόντων... Στους αγώνες κατάταξης λοιπόν για μία ακόμη χρονιά δεν θα εμφανιστούμε με κίνητρο και θα γνωρίσουμε δύο νέες ήττες, απο Ισπανία 95-99 (στην παράταση) και Γαλλία 69-74, με τελικό αποτέλεσμα την 12η θέση. Να σημειωθεί βέβαια ότι οι παίχτες της εποχής είχαν τεράστιο έλλειμμα σε φυσική κατάσταση σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους για να ανταπεξέλθουν σε 9 παιχνίδια μέσα σε 11 μέρες. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιζε και το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχε ακόμα κανένα κλειστό γήπεδο, με το παρκέ να είναι άγνωστη λέξη για τους παίχτες μας. Για την ιστορία, οι πόντοι της ομάδας: Κολοκυθάς 229, Τρόντζος 101, Μπαρλάς 82, Ζούπας 60, Γκούμας 30, Λαρεντζάκης 29, Χαϊκάλης 26, Πολίτης 20, Τσάβας 20, Διαμαντόπουλος 12, Μπάζιος 2, Μάγλος 2.
Το 1969 οι ομάδες μειώνονται σε 12 και η Εθνική μας καλείται να περάσει από προκριματικά. Για καλή μας τύχη, ο όμιλος διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη και έτσι κατακτούμε την πρόκριση μαζί με το Ισραήλ, απέναντι σε Γερμανία, Φινλανδία και Αυστρία. Οδηγούμαστε έτσι λίγους μήνες μετά στο Ευρωμπάσκετ της Ιταλίας, με τον Φαίδωνα Ματθαίου να έχει επιστρέψει στον πάγκο. Ο Αμερικάνος απουσιάζει εκ νέου (και λίγο μετά θα τερματίσει πρόωρα την καριέρα του), στην ομάδα όμως έχει προωθηθεί ο (μετέπειτα 1ος σκόρερ στην ιστορία της Α’ Εθνικής) Βασίλης Γκούμας, ενώ εμφανίζεται για πρώτη φορά ένας Ελληνοαμερικανός (οι οποίοι θα γίνουν της μόδας την επόμενη δεκαετία), ο Θανάσης Χριστοφόρου. Φυσικά, ηγέτης παραμένει ο Γιώργος Κολοκυθάς, ο οποίος θα κατακτήσει ξανά τον τίτλο του πρώτου σκόρερ του τουρνουά (22.7 πόντοι μ.ο.). Στον όμιλο της Καζέρτα λοιπόν τα πράγματα ξεκινούν άσχημα, με δύο βαριές ήττες από Γιουγκοσλάβους και Σοβιετικούς, 62-98 και 63-83 αντίστοιχα. Στη συνέχεια, το ντέρμπι με τους Ούγγρους θα οδηγηθεί στην παράταση, όμως δεν θα αποφύγουμε την ήττα με 58-59, στο ματς που ουσιαστικά καθόρισε την κατάταξη της ομάδας. Τέλος, δύο αναμενόμενα αποτελέσματα, νίκη επί της Σουηδίας 88-76 και ήττα από τη Βουλγαρία 67-84 θα μας φέρουν στην 5η θέση του ομίλου και τους αγώνες κατάταξης 9-12. Εκεί, η ομάδα θα συντρίψει το Ισραήλ με 95-62 και θα ηττηθεί από τη Ρουμανία 81-87 για να καταλάβει τελικά την 10η θέση. Οι πόντοι του τουρνουά: Κολοκυθάς 161, Χριστοφόρου 90, Τρόντζος 71, Γκούμας 66, Μπαρλάς 35, Ζούπας 31, Πέππας 24, Κατσαφάδος 14, Σπανός 10, Διαμαντόπουλος 6, Σισμανίδης 6, Χαϊκάλης 0.
Το 1971 δεν θα είμαστε τόσο τυχεροί όσο δύο χρόνια πριν. Ο προκριματικός όμιλος θα διεξαχθει στη Γαλλία και η Εθνική μας δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει το εμπόδιο των διοργανωτών (που δεν θα ήταν και κάποιο φόβητρο σε ουδέτερο γήπεδο), ούτε βέβαια των πολύ δυνατών Τσεχοσλοβάκων και δεν θα προκριθεί στην τελική φάση. Αυτό θα γίνει όμως δύο χρόνια αργότερα (1973), με την ομάδα μας να περνάει σαν σίφουνας από τον πρώτο προκριματικό όμιλο της Ουγγαρίας (με ρεκόρ 7-0) και στη συνέχεια να επιβιώνει και στο challenge round (με ρεκόρ 3-2), οδηγούμενη έτσι ως ήδη επιτυχημένη στην τελική φάση της Βαρκελώνης. Το ρόστερ πλέον είναι πολύ διαφορετικό από αυτό 4 χρόνια πριν. Έχει απομείνει μόνο ο Βασίλης Γκούμας, πλαισιωμένος από νέα ονόματα όπως οι Απόστολος Κόντος, Μιχάλης Γιαννουζάκος κλπ. Την μερίδα του λέοντος όμως πλέον κατέχουν οι Ελληνοαμερικανοί: Στιβ Γιατζόγλου, Κρις Κέφαλος και Γιώργος Καστρινάκης αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ομάδας, η οποία στον πάγκο της θα έχει (ταυτόχρονα!) τους δύο κορυφαίους Έλληνες προπονητές: Ματθαίου και Μουρούζη. Αυτό βέβαια θα επιφέρει διάφορα προβλήματα, με την ομάδα να κάνει κάθε μέρα και διαφορετική προπόνηση, ανάλογα με το ποιος από τους δύο ήταν αντίστοιχα επικεφαλής... Όπως και αρκετά ευτράπελα, με τους δύο σπουδαίους κόουτς να πηγαίνουν εναλλάξ στη γραμματεία και να δηλώνουν εαυτόν ως πρώτο προπονητή σε κάθε αγώνα! Συν τοις άλλοις, η ομάδα τοποθετείται στον πιο δύσκολο από τους 2 ομίλους της τελικής φάσης, ξεκινώντας με ήττες από Ιταλία και Γιουγκοσλαβία, 54-59 και 68-84 αντίστοιχα. Στη συνέχεια κερδίζουμε τη Γαλλία 67-62, η οποία όμως θα είναι και η μόνη μας νίκη στον όμιλο, ο οποίος ολοκληρώνεται με ήττες από Βουλγαρία 72-86 και Ισπανία 74-86. Οδηγούμαστε έτσι στους αγώνες κατάταξης 9-12, όπου με ήττα από Ρουμανία 78-89 και νίκη επί της Πολωνίας 65-64 θα καταλάβουμε τελικά την 11η και προτελευταία θέση της τελικής φάσης. Οι πόντοι της ομάδας: Γιατζόγλου 102, Καστρινάκης 68, Γκούμας 65, Κέφαλος 54, Κόντος 53, Ιορδανίδης 52, Γιαννουζάκος 30, Ραφτόπουλος 29, Σταμέλος 14, Σισμανίδης 6, Παπαγεωργίου 3, Τρόντζος 2.
Το Ευρωμπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας του 1975 θα αποτελέσει ουσιαστικά το τέλος της ρομαντικής εποχής του ελληνικού μπάσκετ. Η δυναμική της ομάδας υπάρχει, με τους Έλληνες (Γκούμα, Κόντο, τον νεοεμφανισθέντα Κορωναίο κλπ.) να έχουν δέσει ιδανικά με τους Ελληνοαμερικανούς Γιατζόγλου και Καστρινάκη. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα στην προκριματική φάση, όπου με συνολικό ρεκόρ 8-1 περνάμε πανηγυρικά στην τελική φάση. Εκεί όμως, στον όμιλο της Ριέκα θα έρθει το σοκ: 3 ήττες σε 3 ματς, από Ρουμανία 61-71, Βουλγαρία 71-81 και Ισπανία 63-89, σε έναν όμιλο που σίγουρα θα μπορούσαμε κάτι καλύτερο. Έτσι, οδηγούμαστε στον όμιλο κατάταξης 7-12 του Βελιγραδίου, όπου το μυαλό των περισσότερων παικτών βρίσκεται ήδη σε άλλα πράγματα. Μία μόλις νίκη με την Πολωνία 79-74 και άλλες τρεις ήττες, από Ολλανδία 65-66, Ισραήλ 76-87 και Τουρκία 64-74. Τελικό αποτέλεσμα η 12η και τελευταία θέση του τουρνουά. Τα πιο σημαντικά όμως ήταν τα παραλειπόμενα της διοργάνωσης: οι Έλληνες παίχτες, με προεξάρχοντες τον Βασίλη Γκούμα, είχαν σημαντικά παράπονα από τη διαιτησία του τουρνουά (και όχι μόνο). Την ίδια ώρα ένιωθαν προδωμένοι από την ομοσπονδία, η οποία αντί να τους στηρίζει, διατηρούσε άριστες σχέσεις με την FIBA, προτιθέμενη να παρευρεθεί σε δεξίωση προσφέροντας ποτά και αναμνηστικά σε Στάνκοβιτς και λοιπούς. Αποτέλεσμα; Τα «δείγματα φιλίας» να καταλήξουν διά χειρός Γκούμα στον βυθό του Δούναβη, με τον ίδιο να τιμωρείται με διά βίου αποκλεισμό από την εθνική ομάδα, και τους Κόντο-Ραφτόπουλο με 1 χρόνο. Έτσι, έληξε άδοξα ο κύκλος εκείνης της ομάδας, με την Εθνική μας να άξιζε σίγουρα κάτι καλύτερο εάν υπήρχε ο απαραίτητος επαγγελματισμός από όλους. Για την ιστορία, οι πόντοι μας στο τουρνουά: Γκούμας 115, Καστρινάκης 107, Γιατζόγλου 85, Κορωναίος 63, Γιαννουζάκος 50, Διάκουλας 50, Κόντος 35, Ραφτόπουλος 29, Σακελλαρίου 6, Κοκολάκης 0, Παπαγεωργίου 0, Φωσσές 0
Υπό αυτές τις συνθήκες, θα έρθει φυσιολογικά ο αποκλεισμός από τη διοργάνωση του 1977. Το 1979 όμως, η προκριματική φάση θα διεξαχθεί στη χώρα μας (και μάλιστα θα είναι η δυνατότερη από ποτέ, με συμμετοχές ομάδων όπως η Γαλλία και η Ισπανία) και η Εθνική μας θα καταφέρει να επιβιώσει, παίρνοντας την πρόκριση με ρεκόρ 5-3. Στο τιμόνι της ομάδας βρίσκεται πλέον ένας Αμερικανός προπονητής, ο Ρίτσαρντ Ντούξαιρ. Η αλλαγή αυτή αρχικά δεν αντιμετωπίστηκε θετικά από πολλούς, με τον Ντούξαιρ (εμπνευσμένο από την κολλεγιακή του εμπειρία) να εφαρμόζει νέες μεθόδους, με περισσότερη πειθαρχία εντός και εκτός παρκέ. Η αγωνιστική ανανέωση βέβαια δεν είχε επέλθει ακόμα πλήρως, με τους Γιατζόγλου και Καστρινάκη να εξακολουθούν να είναι η δύναμη πυρός της ομάδας, με άξιους συμπαραστάτες τους Κορωναίο και Κοκολάκη. Σιγά σιγά βέβαια είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και κάποια νέα ονόματα, όπως οι Μάνθος Κατσούλης, Μηνάς Γκέκος κλπ, καθώς και υπεράνω όλων, ένα 20χρονο παιδί από τη Νίκαια ονόματι Παναγιώτης Γιαννάκης. Η ομάδα λοιπόν κληρώνεται στον όμιλο της Βενετίας, με Τσεχοσλοβακία, Βέλγιο και την διοργανώτρια Ιταλία. Η πρεμιέρα όμως θα είναι οδυνηρή. Οι διοργανωτές δεν αστειεύονται και θα μας φιλοδωρήσουν με ένα μεγαλοπρεπές 52-81. Η Εθνική όμως θα βρει τρόπο να ανακάμψει μερικώς, σε αντίθεση με κάποιες από τις προηγούμενες διοργανώσεις, σημάδι ίσως και αυτό της αλλαγής που διαφαινόταν σταδιακά. Θα γνωρίσουμε μία δύσκολη ήττα από τους Τσεχοσλοβάκους με 67-74, ενώ την τελευταία αγωνιστική θα συντρίψουμε το Βέλγιο με 92-68. Θα οδηγηθούμε έτσι στον όμιλο κατάταξης 7-12, όπου θα ηττηθούμε από τους Γάλλους (74-76) και τους Πολωνούς (73-77), θα κερδίσουμε όμως Ολλανδούς (79-75) και Βούλγαρους (100-85) και θα καταλάβουμε τελικά την 9η θέση. Τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς όμως θα είναι δύο άλλα: Πρώτον, το χρυσό λίγους μήνες αργότερα στους Μεσογειακούς του Σπλιτ απέναντι στη σπουδαία Γιουγκοσλαβία, χωρίς τους Γιατζόγλου-Καστρινάκη και με τον Γιαννάκη ήδη σε ηγετικό ρόλο και, δεύτερον, η άφιξη στην Ελλάδα του ανθρώπου που άλλαξε τον ρου της ιστορίας του ελληνικού μπάσκετ, του Νίκου Γκάλη. Οι πόντοι της Εθνικής στο Ευρωμπάσκετ: Γιατζόγλου 126, Καστρινάκης 88, Κοκολάκης 69, Κορωναίος 63, Κατσούλης 59, Γιαννάκης 52, Σακελλαρίου 33, Γιαννουζάκος 22, Παπαγεωργίου 15, Καρατζουλίδης 8, Γκέκος 2, Παραμανίδης 0.
Ενόψει του Ευρωμπάσκετ του 1981 εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Εθνική ομάδα ο Νίκος Γκάλης, που μπορεί να μην ήταν ακόμα ο σούπερ-σταρ που θα γνωρίσουμε αργότερα, έχει ήδη όμως δείξει στο ελληνικό πρωτάθλημα το ταλέντο του, πετυχαίνοντας καλάθια που οι Έλληνες φίλαθλοι δεν είχαν ξαναδεί. Για την ώρα πάντως, δεν ήταν ο μόνος ηγέτης της Εθνικής, με τον ρόλο αυτό να μοιράζεται επίσης στους παλιότερους Κορωναίο, Κοκολάκη, Καστρινάκη (ο Γιατζόγλου είχε αποχωρήσει) και τον 22χρονο Γιαννάκη. Ο πάγκος περιελάμβανε επίσης σπουδαία ονόματα (Κατσούλης, Πετρόπουλος, Ανδρίτσος) ενώ προπονητής ήταν ο μόλις 36χρονος Γιάννης Ιωαννίδης. Υπό αυτά τα δεδομένα, η εθνική θριαμβεύει στο challenge round της Κωνσταντινούπολης, μέσα σε απίστευτα εχθρική ατμόσφαιρα, προκρινόμενη αήττητη στην τελική φάση της Τσεχοσλοβακίας. Εκεί όμως η ομάδα θα εμφανιστεί πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Το σχήμα με τους 3 βραχύσωμους γκαρντ (Γκάλη, Γιαννάκη, Κορωναίο) θα είναι καταστροφικό τόσο σε άμυνα όσο και σε επίθεση (σύγκρουση ρόλων), με αποτέλεσμα 5 διαδοχικές ήττες στον όμιλο: Τσεχοσλοβακία 70-95, Γαλλία 81-86, Αγγλία(!!!) 62-64, Ισραήλ 71-82, Ισπανία 72-111... Και μέσα σε όλα, ενδεικτικό του κακού κλίματος, το επεισόδιο του Γκάλη με τον δημοσιογράφο Κοτσώνη, για το οποίο θα τιμωρηθεί αρχικά με αποκλεισμό 6 ετών από την Εθνική, ποινή που ευτυχώς αργότερα παραγράφηκε. Η διοργάνωση θα κλείσει με κάποιες καλύτερες εμφανίσεις στους αγώνες κατάταξης 7-12, ήττα 78-89 από την Πολωνία και νίκες με Τουρκία 72-64 και Δυτική Γερμανία 71-67, οι οποίες θα μας φέρουν τελικά στην 9η θέση του τουρνουά, σίγουρα όχι πισωγύρισμα, όμως κατώτερη των προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί. Για την ιστορία, οι πόντοι: Γκάλης 159, Κοκολάκης 88, Κορωναίος 87, Γιαννάκης 85, Καστρινάκης 62, Πετρόπουλος 38, Κατσούλης 25, Ανδρίτσος 16, Καρατζουλίδης 11, Παπαγεωργίου 2, Βίδας 2, Ζώης 2.
Το 1983 προπονητής της ομάδας είναι πλέον ο Κώστας Πολίτης. Πρώτη του κίνηση είναι να ανεβάσει αισθητά τον μέσο όρο ύψους της ομάδας, με τον Λιβέρη Ανδρίτσο στο «3» και ένα ανορθόδοξο σχήμα με δίδυμους πύργους τον Κοκολάκη και τον 20χρονο Παναγιώτη Φασούλα. Στα γκαρντ πλέον είχε καθιερωθεί το δίδυμο Γκάλης-Γιαννάκης, οι οποίοι βέβαια ακόμα δεν ήταν συμπαίκτες στον Άρη, με αποτέλεσμα η συνεργασία τους να είναι κάπως προβληματική. Έναν χρόνο πριν πάντως (1982), η Εθνική είχε καταφέρει να προκριθεί από την προκριματική φάση της Πορτογαλίας, με το εντυπωσιακό ρεκόρ 7-1. Στο Ευρωμπάσκετ όμως της Γαλλίας, η τύχη δεν θα είναι με το μέρος μας. Κληρωνόμαστε στον 1ο όμιλο, απέναντι στην διοργανώτρια Γαλλία και τις πολύ δυνατές Γιουγκοσλαβία, Ισπανία, Ιταλία (χαρακτηριστικό ότι στον άλλο όμιλο δεύτερη τερμάτισε η... Ολλανδία). Στην πρεμιέρα θα κάνουμε έστω και δύσκολα το καθήκον μας, κερδίζοντας τους Σουηδούς με 69-66. Την 2η αγωνιστική θα βρούμε απέναντί μας τους οικοδεσπότες Γάλλους, όπου θα γνωρίσουμε μία δραματική ήττα με 79-77, παρά τους 38 πόντους του Γκάλη. Στη συνέχεια, κουρασμένοι και απογοητευμένοι μία εύκολη ήττα από την Ιταλία 83-108 και στη συνέχεια ένα σουτ (του Ανδρίτσου) μακριά από το θαύμα: ήττα από τη μεγάλη Γιουγκοσλαβία με 76-77. Μετά από τέτοια εξέλιξη καμία τύχη στην τελευταία αγωνιστική από τους πυραυλοκίνητους Ισπανούς και ήττα με 79-100, που θα μας φέρει στους αγώνες κατάταξης 9-12. Εκεί θα γνωρίσουμε άλλη μία ήττα στις λεπτομέρειες από την Τσεχοσλοβακία 85-88, για να κερδίσουμε ξανά τους Σουηδούς 102-97 και να πάρουμε την 11η θέση, η οποία σίγουρα δεν αντιπροσώπευε τις δυνατότητες εκείνης της ομάδας. Ο Νίκος Γκάλης πάντως αναδείχθηκε (για πρώτη φορά από τις 4) πρώτος σκόρερ του τουρνουά, με 33 πόντους μέσο όρο. Συνολικά οι πόντοι της ομάδας: Γκάλης 235, Γιαννάκης 111, Ανδρίτσος 64, Κοκολάκης 49, Φασούλας 44, Μάλαχ 20, Κατσούλης 20, Σταυρόπουλος 13, Ρωμανίδης (μόλις 17 χρονών!) 10, Γκέκος 4, Αλεξανδρής 2, Παραγιός 0. Γίνεται πάντως αντιληπτό ότι σιγά σιγά φτιαχνόταν ένας κορμός, ο οποίος όμως θα υποστεί τεράστιο πισωγύρισμα δύο χρόνια αργότερα, όταν δεν θα προκριθούμε καν στην τελική φάση του 1985, γνωρίζοντας ήττες από ομάδες όπως η Φινλανδία! Κανείς λοιπόν δεν περίμενε αυτό που θα ακολουθούσε...
Σωτήριον έτος 1987. Η Ελλάδα διοργανώνει για πρώτη φορά ένα Ευρωμπάσκετ, στο σχετικά νεόδμητο ΣΕΦ, ενώ την προηγούμενη χρονιά έχει καταλάβει την 10η θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, παρά την απουσία του Παναγιώτη Φασούλα. Ο στόχος λοιπόν της 8άδας είναι σαφής, ενώ κάποιοι μιλάνε και για το θαύμα, την είσοδο δηλαδή στην 4άδα. Πρωτεργάτες φυσικά σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι το ιστορικό δίδυμο Γκάλη-Γιαννάκη, συμπαίχτες πλέον στον Άρη και με πιο ξεκάθαρους ρόλους μεταξύ τους. Επίσης, έχει εμφανιστεί ένα νέο φόργουορντ ύψους 2.03, το οποίο μπορούσε να παίξει σχεδόν εξίσου καλά όλες τις θέσεις τις 5άδας τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση... Το όνομα αυτού Φάνης Χριστοδούλου. Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν και μετά από μία εύκολη πρεμιέρα απέναντι στη Ρουμανία (109-77), θα έρθει μία πολύ σπουδαία νίκη την 2η αγωνιστική απέναντι στη Γιουγκοσλαβία με 84-78, μία νίκη που θα ξυπνήσει τον κόσμο και θα δείξει τις δυνατότητες αυτής της ομάδας. Ο τραυματισμός του Νίκου Φιλίππου θα φέρει ως βασικό τεσσάρι για το υπόλοιπο τουρνουά τον Αργύρη Καμπούρη, ενώ ακολουθούν δύο ήττες. Μία εύκολη από τον κακό μας δαίμονα Ισπανία με 89-106 και μία δύσκολη από το φαβορί Σοβιετική Ένωση με 66-69. Τελευταία αγωνιστική του ομίλου, σε ένα ΣΕΦ που πλέον φλέγεται και θριαμβευτική νίκη με 82-69 απέναντι στη Γαλλία, η οποία θα μας φέρει στους «8» απέναντι στην 1η του άλλου ομίλου Ιταλία. Είναι όμως το ματς στο οποίο ο Νίκος Γκάλης θα «δει τον φόβο στα μάτια των Ιταλών» από το ζέσταμα: θρίαμβος με 90-78 και πρόκριση για πρώτη φορά στους 4 μίας τόσο σπουδαίας διοργάνωσης. Από εκεί και πέρα, τα πάντα είναι πλέον εθνική υπόθεση. Σχεδόν όλη η Ελλάδα θυμάται ή έχει μάθει τι έγινε, Γιουγκοσλαβία 81-77 και Σοβιετική Ένωση 103-101 με την εθνική μας ομάδα να κατακτά την κορυφή σε μία ανεπανάληπτη για τα δεδομένα της εποχής επιτυχία, που δεν γίνεται να χωρέσει σε λέξεις. Για την ιστορία, οι πόντοι των 12 μικρών ηρώων της εποχής: Γκάλης 296, Γιαννάκης 101, Φασούλας 98, Χριστοδούλου 67, Καμπούρης 53, Ανδρίτσος 26, Ρωμανίδης 21, Φιλίππου 16, Ιωάννου 16, Σταυρόπουλος 4, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2.
Το 1989 η Εθνική ταξιδεύει στη Γιουγκοσλαβία με σκοπό να αποδείξει ότι το 1987 δεν ήταν ένα πυροτέχνημα. Το Ευρωμπάσκετ αυτό (όπως και το επόμενο) θα είναι από τα πιο περίεργα της ιστορίας, με μόλις 8 ομάδες να συμμετέχουν στην τελική φάση, η οποία θα διαρκέσει μόλις μία βδομάδα. Η εθνική μας έχει πλέον στον πάγκο της τον Ευθύμη Κιουμουρτζόγολου και είναι ενισχυμένη με τους Ντέιβιντ Στεργάκο και Τζον Κόρφα, ώσπου λίγες ώρες πριν το πρώτο τζάμπολ σκάει η βόμβα: η συμμετοχή του Κόρφα κρίνεται αντικανονική, με την ομάδα να χάνει τόσο για αυτό το τουρνουά όσο και για τα επόμενα χρόνια μία πολύ σημαντική λύση στην περιφέρεια. Η πρεμιέρα είναι εφιαλτική, ήττα με 68-103 από τους διαστημικούς πλέον (και οικοδεσπότες) Γιουγκοσλάβους, στα δύο επόμενα όμως ματς η ομάδα θα κάνει το καθήκον της. Νίκες με Γαλλία 80-74 και Βουλγαρία 103-73 και μία ακόμη πρόκριση στην τετράδα. Εκεί θα περιμένει η Σοβιετική Ένωση, με τον Σαμπόνις αυτή τη φορά στη σύνθεσή της. Η Εθνική μας όμως θα κάνει ένα από τα καλύτερα παιχνίδια στην ιστορία της και με ένα τρίποντο του Φάνη στο τελευταιο λεπτό (και 2-3 φιλικά σφυρίγματα) θα πάρει την νίκη με 81-80, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι πλέον ανήκε στις κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης. Στον τελικό, θα ξαναβρεί μπροστά της τους Γιουγκοσλάβους, θα σταθεί καλύτερα από την πρεμιέρα και πάλι όμως η διαφορά δυναμικότητας είναι πλέον εμφανής: ήττα με 77-98 και αργυρό μετάλλιο, με τον Νίκο Γκάλη πάντως να αναδεικνύεται (ξανά) πρώτος σκόρερ του τουρνουά. Αναλυτικά οι πόντοι: Γκάλης 178, Γιαννάκης 67, Φασούλας 67, Χριστοδούλου 50, Στεργάκος 29,Ανδρίτσος 9, Φιλίππου 6, Καμπούρης 2, Παταβούκας 1, Παπαδόπουλος 0, Αγγελίδης 0.
Το 1991 η διοργάνωση διεξάγεται στην Ιταλία και η Ελλάδα θα είναι και πάλι παρούσα, έχοντας προκριθεί εύκολα από την προκριματική φάση, ενώ το 1990 έχει καταλάβει την 6η θέση παγκοσμίως, αγωνιζόμενη μάλιστα χωρίς τον Νίκο Γκάλη. Ο Γκάλης επιστρέφει το 1991, απών όμως θα είναι λόγω τραυματισμού ο Φάνης Χριστοδούλου αλλά και ο Νάσος Γαλακτερός, αφήνοντας έτσι τις θέσεις των φόργουορντ αρκετά άδειες. Οι επιτυχίες όμως τόσο σε εθνικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο είναι τέτοιες, που στόχος της ομάδας είναι ξανά ένα μετάλλιο, πόσο δε μάλλον με την απουσία πλέον της Σοβιετικής Ένωσης. Η πρεμιέρα όμως απέναντι στους διοργανωτές Ιταλούς θα αποδειχθεί καταστροφική. Το +14 του ημιχρόνου θα εξανεμιστεί και θα γνωρίσουμε την ήττα με 72-82. Το κλίμα χαλάει και έτσι, μια μέρα μετά, θα έρθει άλλη μία ήττα, στην δεύτερη παράταση από την Τσεχοσλοβακία(!) με 113-123, ενώ και πάλι είχαμε αποκτήσει διψήφιες διαφορές. Στο τελευταίο ματς με τους Γάλλους εμφανίζουμε καλό πρόσωπο, κερδίζουμε 93-81 όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Καταλήγουμε έτσι στους αγώνες κατάταξης 5-8, όπου φυσικά οι αντίπαλοι ήταν πολύ κάτω από τα στάνταρ μας. Κερδίζουμε εύκολα τη Βουλγαρία 110-83, παίρνουμε και την άτυπη ρεβάνς από τους Τσεχοσλοβάκους 95-79 και τερματίζουμε στην 5η θέση, σε μία διοργάνωση όμως που όλοι θέλουν να ξεχάσουν και η οποία θα είναι η τελευταία του Νίκου Γκάλη με τα εθνικά χρώματα. Για την ιστορία, οι πόντοι της ομάδας: Γκάλης 162, Γιαννάκης 99, Φασούλας 67, Παπαδάκος 42, Παταβούκας 42, Παπαδόπουλος 31, Αγγελίδης 16, Γάσπαρης 12, Λυπηρίδης 8, Μυλωνάς 4, Καμπούρης 0, Ανδρίτσος 0.
Το 1993 πολλά πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν. Κατ’αρχάς, η τελική φάση πλέον αποτελείται από 16 ομάδες, με την πρόκριση σε αυτήν να είναι εύκολη υπόθεση (όποτε χρειάζεται) για ομάδες του βεληνεκούς της Εθνικής μας. Δεύτερον, ο αθλητικός (και όχι μόνο) χάρτης έχει αλλάξει, με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας. Τρίτον, στα δικά μας, η Εθνική μας εισέρχεται στην μετά-Γκάλη εποχή, ενώ ταυτόχρονα το κέντρο βάρους του ελληνικού μπάσκετ μετατοπίζεται από τον βορρά στο νότο. Υπό αυτές τις συνθήκες, με τον Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου σταθερά στον πάγκο και την τριάδα Γιαννάκη-Χριστοδούλου-Φασούλα να οδηγεί τους νεότερους αγωνιστικά και πνευματικά, η ομάδα ταξιδεύει για το Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας, όπου μάλιστα οι Έλληνες μετανάστες θα κάνουν την ομάδα να αισθάνεται σαν το σπίτι της. Στον όμιλο της Καρλσρούης λοιπόν η Εθνική θα κάνει ιδανική πρεμιέρα κερδίζοντας με 81-62 την Λετονία. Στη συνέχεια θα έρθει το σοκ από το Ισραήλ με 74-79, όμως θα επανακάμψουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, κερδίζοντας την Ιταλία με 88-73 με εκπληκτική εμφάνιση και τερματίζοντας πρώτοι στον όμιλο. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε σε νέο όμιλο, όπου συνεχίζουμε με πατημένο το γκάζι, κερδίζοντας τη Βοσνία με 102-84. Ακολουθεί μία ήττα από την ανώτερη Ρωσία με 67-84 και νίκη επί της Ισπανίας την τελευταία αγωνιστική (με πολλά μαγειρέματα εκατέρωθεν) 76-75. Στους «8» λοιπόν στο Μόναχο έρχεται η ώρα της Γαλλίας. Σκληρό ματς και μεγάλη νίκη με 61-59 με επιθετικό ριμπάουντ και buzzer-beater του Φασούλα στο τέλος. Επιστρέφουμε λοιπόν στην τετράδα ενός Ευρωμπάσκετ και ο αντίπαλος της γηπεδούχου Γερμανίας δεν τρομάζει ως όνομα. Όμως ήταν γραφτό για τους Γερμανούς, καθώς εμφανιζόμαστε κατώτεροι των προσδοκιών (στο μόνο ματς που η κερκίδα δεν μπορούσε να είναι μαζί μας) και γνωρίζουμε την ήττα με 73-76.. Στον μικρό τελικό αρχίζει η κακή παράδοση της δεκαετίας του ’90 απέναντι στους Κροάτες, απογοήτευση και ολοκληρωτική συντριβή με 59-99, με πολύ άσχημη γεύση στο φινάλε για μία ομάδα όμως που έπαιξε κατά διαστήματα ωραίο μπάσκετ σε εκείνο το τουρνουά. Οι πόντοι των παιχτών: Γιαννάκης 174, Γαλακτερός 145, Φασούλας 105, Χριστοδούλου 104, Παταβούκας 59, Σιγάλας 44, Μποσγανάς 16, Κακιούσης 15, Μπακατσιάς 10, Τσέκος 5, Παπαγιάννης 4, Οικονόμου 0.
Το 1995 η διοργάνωση επιστρέφει στην Ελλάδα, αυτή τη φορά στο ολοκαίνουριο κλειστό του ΟΑΚΑ, με την χώρα μας να θεωρείται ως ένα από τα φαβορί για μετάλλιο, παρά τη δυναμικότητα πολλών εκ των αντιπάλων μας. Στον πάγκο βρίσκεται ο Μάκης Δενδρινός, οι «3 σωματοφύλακες» Γιαννάκης-Φασούλας-Χριστοδούλου δίνουν το παρόν, ενώ και η νέα γενιά έχει πλέον εξελιχθεί, με τους Σιγάλα, Αλβέρτη, Οικονόμου να είναι βασικά στελέχη των «αιωνίων», ενώ ντεμπούτο κάνει και ο «χρυσός έφηβος» Ευθύμης Ρεντζιάς. H πρεμιέρα θα μας βρει απέναντι στην πανίσχυρη Γιουγκοσλαβία και η πολύ δύσκολη ήττα στην παράταση με 80-84 θα δείξει τη δυναμική της ομάδας. Στη συνέχεια όμως η ομάδα καλείται να παίξει άλλο ένα συνεχόμενο ντέρμπι, με τη Λιθουανία αυτή τη φορά, όπου θα υποταχθεί εύκολα με 73-89. Έπειτα όμως θα κάνει το καθήκον της και με το παραπάνω. Ιταλία 67-61, Σουηδία 86-68, Ισραήλ 59-49, Γερμανία 83-79. Νίκες ως επί το πλείστον δύσκολες, αλλά απαραίτητες ώστε να αποφύγουμε την πολύ δυνατή Κροατία στους «8» και αντ’ αυτής να παίξουμε με την πιο βατή Ισπανία. Πράγματι, αν και αποτυγχάνοντας για μία ακόμη φορά να ξεφύγουμε στο σκορ, θα κερδίσουμε με 66-64 και θα προκριθούμε ξανά στην τετράδα. Εκεί, περιμένει και πάλι η Γιουγκοσλαβία. Σχεδόν τα πάντα θυμίζουν μέρες ’87, όμως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Εμφανιζόμαστε κατώτεροι των προσδοκιών επιθετικά, θα υπάρξουν και κάποια παράπονα για τη διαιτησία που όμως δεν καθόρισε το αποτέλεσμα και η ήττα με 52-60 θα μας φέρει ξανά στον μικρό τελικό, ξανά απέναντι στην Κροατία. Αυτή τη φορά θα έρθουμε πιο κοντά στο χάλκινο μετάλλιο, και πάλι όμως θα φανεί η διαφορά κλάσης και με 68-73 θα καταταγούμε και πάλι 4οι. Οι πόντοι της ομάδας: Χριστοδούλου 95, Φασούλας 92, Σιγάλας 90, Γιαννάκης 80, Αγγελίδης 64, Οικονόμου 63, Ρεντζιάς 50, Αλβέρτης 44, Παταβούκας 30, Κακιούσης 20, Μπακατσιάς 4, Σταυρακόπουλος 2.
Το 1997 έχει έρθει η ώρα για αλλαγή σελίδας στην Εθνική ομάδα. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης έχει κρεμάσει τα παπούτσια του έναν χρόνο νωρίτερα και χρίζεται αυτόματα προπονητής της ομάδας. Οι αλλαγές είναι μεγάλες όμως και στο αγωνιστικό ρόστερ, με τους Κορωνιό και Παπανικολάου να γίνονται βασικά μέλη της ομάδας και μαζί με τους επίσης νεαρούς ακόμα Σιγάλα, Αλβέρτη, Οικονόμου, Ρεντζιά να είναι τα βασικά όπλα για το Ευρωμπάσκετ της Ισπανίας. Εκεί, η πρεμιέρα θα είναι εντυπωσιακή, με μία άνετη νίκη επί της γείτονος Τουρκίας με 74-52. Η πρώτη φάση θα μας αφήσει με δύο ακόμα νίκες, αγχωτικές στο σκορ αλλά πολύ σημαντικές, επί της Ρωσίας 74-72 και επί της Βοσνίας 78-76. Οδηγούμαστε έτσι στη 2η φάση των ομίλων, όπου γίνεται σαφές ότι παρά την ανανέωση, στόχος της ομάδας παραμένει ένα μετάλλιο. Τρεις ακόμα νίκες, με την (ελλιπή) Λιθουανία 73-66, την Γαλλία 80-71 και το Ισραήλ 85-82. Νίκες σίγουρα όχι επιβλητικές, που όμως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο φέρνουν την ομάδα στα προημιτελικά αήττητη, με ρεκόρ 6-0. Εκεί, η έκπληξη Πολωνία δεν θα αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο. Άλλη μία «επαγγελματική» νίκη (72-62) και η ομάδα μας θα φτάσει στην τετράδα για 5η φορά στις τελευταίες 6 διοργανώσεις. Εκεί, στη Βαρκελώνη, περιμένει ξανά η Γιουγκοσλαβία, με κάποιες απουσίες αλλά και πάλι θα αποδειχθεί ανώτερη από μας. Άλλη μία ήττα σε ημιτελικό (80-88) και στον μικρό τελικό το γνωστό σενάριο: απογοήτευση και ήττα αυτή τη φορά από τους Ρώσους με 77-97, με τελικό αποτέλεσμα για μία ακόμη φορά την 4η θέση. Οι πόντοι της ομάδας στο τουρνουά: Οικονόμου 116, Κορωνιός 106, Ρεντζιάς 104, Παπανικολάου 90, Σιγάλας 76, Αλβέρτης 62, Χριστοδούλου 62, Γιαννούλης 34, Παταβούκας 25, Μυριούνης 14, Μπουντούρης 4, Καλαϊτζής 0.
Το 1999 είναι η διοργάνωση που όλοι θέλουν να ξεχάσουν. Με τον Κώστα Πετρόπουλο στον πάγκο και πολλές σημαντικές απουσίες/τραυματισμούς, τόσο πριν το τουρνουά (πχ Οικονόμου), όσο και κατά τη διάρκεια αυτού (πχ Αλβέρτης), η Εθνική μας θα έχει την χειρότερη διοργάνωση της ιστορίας της. 3 ήττες σε 3 ματς (Γερμανία 58-59, Τσεχία(!) 72-83 και Λιθουανία 64-82), και μάλιστα ελλείψει αγώνων κατάταξης, η ομάδα θα γυρίσει πίσω γρήγορα-γρήγορα «κατακτώντας» το αρνητικό ρεκόρ της 16ης και τελευταίας θέσης του τουρνουά. Χωρίς περαιτέρω σχόλια, οι πόντοι της ομάδας: Παπανικολάου 47, Κορωνιός 34, Μπουντούρης 31, Γιαννούλης 25, Σιγάλας 23, Τσακαλίδης 21, Σούλης 5, Κακιούζης 4, Καλαιτζής 2, Καράγκουτης 2, Μπαλογιάννης 0, Αλβέρτης 0.
Δύο χρόνια αργότερα (2001), οδηγούμαστε στο Ευρωμπάσκετ της Τουρκίας μέσω προκριματικών (εύκολα), με τον Κώστα Πετρόπουλο σταθερά στον πάγκο και ένα ρόστερ που συνδυάζει την παλιότερη πλέον φρουρά των Σιγάλα, Αλβέρτη κλπ με την νεότερη, όπως τον 20χρονο οσονούπω NBAer Αντώνη Φώτση αλλά και ένα ψηλό πλέι-μέικερ που διέπρεπε στο ελληνικό πρωτάθλημα, τον Θοδωρή Παπαλουκά. Η πρεμιέρα θα μας φέρει αντιμέτωπους με τους Ιταλούς σε ένα δραματικό παιχνίδι, όπου θα πάρουμε τη νίκη με ένα τρίποντο του Αλβέρτη στη λήξη με 83-82. Στη συνέχεια μία άνευ όρων παράδοση στη Ρωσία με 81-106 και τελικά μία εύκολη νίκη επί της Βοσνίας 101-77 σε ένα ματς που είχε και λίγο... ξύλο. Οδηγούμαστε λοιπόν στον αγώνα μπαράζ για την είσοδο στην 8άδα, απέναντι στη Γερμανία του Ντιρκ Νοβίτσκι. Η αρχή είναι ονειρεμένη (+19 στο 10λεπτο), όμως στη συνέχεια ένα ανεξήγητο μπλακ-άουτ που θα κορυφωθεί στο τέλος με χαμένες βολές κλπ θα δώσει τη νίκη στους Γερμανούς 75-80, με την Εθνική μας να επιστρέφει σοκαρισμένη πίσω με την 9η θέση στις αποσκευές της. Οι πόντοι μας στο τουρνουά: Αλβέρτης 64, Σιγάλας 56, Παπαλουκάς 49, Ρεντζιάς 48, Φώτσης 34, Γιαννούλης 23, Κακιούζης 18, Παπανικολάου 15, Καλαϊτζής 12, Ντικούδης 10, Παπαδόπουλος 6, Χατζηβρέττας 5.
Το 2003 είναι η ώρα του Γιάννη Ιωαννίδη να επιστρέψει στον πάγκο της Εθνικής μετά από 20 χρόνια, στην τελευταία προπονητική δουλειά της καριέρας του. Όλοι μοιάζουν αποφασισμένοι για κάτι καλό μετά από κάποια χρόνια αποτυχιών (ενόψει μάλιστα και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004), με τις ελπίδες να έχουν στηριχθεί κατά κύριο λόγο στον δικό μας NBAer Ιάκωβο Τσακαλίδη. Το υπόλοιπο ρόστερ είναι κατά κανόνα αρκετά ομοιογενές, με νέα ονόματα να έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους από το ελληνικό πρωτάθλημα (Ντικούδης, Χατζηβρέττας κλπ), ενώ την πρώτη του εμφάνιση σε μεγάλο τουρνουά θα κάνει και ο Δημήτρης Διαμαντίδης. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πρεμιέρα θα μας βρει με μία πολύ μεγάλη νίκη απέναντι στην Κροατία με 77-76, με το game winner του (ίσως 12ου παίχτη στο rotation) Χρήστου Χαρίση. Ο πρώτος γύρος θα ολοκληρωθεί με δύο ακόμα σημαντικές νίκες, επί της δυνατής Τουρκίας 75-70 και επί της Ουκρανίας 79-73. Έτσι οδηγούμαστε απευθείας στον προημιτελικό απέναντι στην Ιταλία, με την πρόκριση μετά από αρκετά χρόνια στην τετράδα να μοιάζει αρκετά κοντινή. Εκεί όμως, ο μεν Τσακαλίδης δεν θα κάνει την διαφορά (όπως δεν την έκανε και στο υπόλοιπο τουρνουά, κάτι απολύτως λογικό και κακώς βασιζόμασταν υπερβολικά σε κάτι τέτοιο), οι δε περιφερειακοί θα τα σπάσουν απ’ έξω και έτσι θα έρθει η ήττα με 59-62... Στους αγώνες κατάταξης 5-8 θα κάνουμε δύο «επαγγελματικές» νίκες με Ισραήλ 63-56 και Σερβία-Μαυροβούνιο 72-64 και θα καταλάβουμε τελικά την 5η θέση, έχοντας μόνο μία ήττα (την σημαντική) στη διοργάνωση. Οι πόντοι της ομάδας: Ντικούδης 69, Χατζηβρέττας 64, Φώτσης 60, Τσακαλίδης 50, Ρεντζιάς 45, Σιγάλας 38, Αλβέρτης 25, Παπανικολάου 22, Χαρίσης 21, Παπαλουκάς 16, Διαμαντίδης 15, Κακιούζης 0.
Νέο σωτήριο έτος 2005. Κοινός παρονομαστής με το 1987, ο Παναγιώτης Γιαννάκης. Αρχηγός τότε, προπονητής (για δεύτερη φορά) τώρα. Και με την γενναία απόφαση να αφήσει έξω όλη την παλιά φρουρά, κατάφερε να δημιουργήσει ένα άκρως ομοιογενές σύνολο (με μεγαλύτερο σε ηλικία τον 29χρονο αρχηγό Κακιούζη), που μπορεί να μην έπαιζε θεαματικό μπάσκετ αλλά με προεξάρχοντες τους γκαρντ (Παπαλουκά, Διαμαντίδη, Ζήση) ήξερε ακριβώς τι να πάρει μέσα στο γήπεδο και στις δυο πλευρές του παρκέ. Η πρεμιέρα θα μας βρει απέναντι στη Γαλλία και μετά από ένα εκπληκτικό πρώτο ημίχρονο θα έρθει η νίκη με 64-50. Στη συνέχεια η εύκολη ήττα από τη Σλοβενία με 56-68 θα προσγειώσει τους πάντες, ενώ η νίκη με τη Βοσνία με 67-50 θα μας φέρει στο μπαράζ απέναντι στο Ισραήλ. Το άγχος για ένα ακόμα πατατράκ είναι μεγάλο, όμως τελικά θα έρθει η δύσκολη νίκη με 67-61. Βρισκόμαστε πλέον στους «8» απέναντι στο φαβορί Ρωσία του Κιριλένκο. Η ομάδα μας όμως θα κάνει ένα τόσο μυαλωμένο όσο και ψυχωμένο παιχνίδι και με ηγέτη τον Παπαλουκά θα υπερισχύσει με 66-61. Στον ημιτελικό βρίσκουμε ξανά τους Γάλλους, σαφώς πιο υποψιασμένους από την πρεμιέρα. Φτάνουν να προηγούνται με +7 μόλις ένα λεπτό πριν το τέλος, η συνέχεια όμως είναι γνωστή. Διάφοροι ηρωισμοί, λάθη των Γάλλων, και στο τέλος «βάλτο αγόρι μου» και 67-66. Ο τελικός πλέον είναι εύκολη υπόθεση. Οι Γερμανοί ήταν ήδη άκρως επιτυχημένοι που βρίσκονταν εκεί και η διαφορά κλάσης (πλην Νοβίτσκι φυσικά) ήταν τεράστια, 78-62 και η Ελλάδα είναι τροπαιούχος για δεύτερη φορά στην ιστορία της, μια επιτυχία που θα έχει και συνέχεια φυσικά την επόμενη χρονιά στο Παγκόσμιο. Οι πόντοι των πρωταθλητών Ευρώπης: Ζήσης 74, Παπαδόπουλος 68, Παπαλουκάς 67, Κακιούζης 51, Ντικούδης 44, Χατζηβρέττας 39, Διαμαντίδης 38, Φώτσης 34, Τσαρτσαρής 27, Σπανούλης 17, Μπουρούσης 6, Βασιλόπουλος 0.
Το 2007 η Εθνική μας ταξιδεύει στην Ισπανία ως πρωταθλήτρια Ευρώπης και δευτεραθλήτρια κόσμου, έχοντας στις αποσκευές της και την μυθική νίκη επί των ΗΠΑ. Η φιλοσοφία και η εν γένει δομή του ρόστερ δεν έχει ιδιαίτερες αλλαγές, με τον Παναγιώτη Γιαννάκη σταθερά στον πάγκο, υπάρχει όμως μία πολύ σημαντική απουσία, αυτή του Αντώνη Φώτση (τραυματίας), καθώς και αυτή του Σοφοκλή Σχορτσανίτη (παρόντα το 2006 στο Παγκόσμιο), που δυστυχώς για διάφορους λόγους δεν μπόρεσε να θεωρηθεί ποτέ αναπόσπαστο μέλος της ομάδας. Η πρεμιέρα θα μας φέρει απέναντι στο Ισραήλ, όπου θα έρθει μία εύκολη νίκη με 76-66. Ακολουθεί μία πολύ πιο αγχωτική νίκη, με την Σερβία 68-67 στην παράταση, ενώ την τελευταία αγωνιστική θα έρθει η ήττα από τη Ρωσία με 53-61, σε μία πρώτη φάση που η ομάδα παρουσίασε σημαντικά επιθετικά προβλήματα, όπως φαίνεται και από τα σκορ. Έρχεται πάντως η πρόκριση στη 2η φάση (ξανά με ομίλους πλέον) και μία άσχημη ήττα από την Ισπανία με 58-76. Το θέμα πρόκρισης στους «8» είναι πλέον σε οριακό σημείο, με ένα buzzer-beater όμως του Σπανούλη θα έρθει η σπουδαία νίκη επί της Κροατίας με 81-78 και τελικά, με μία εύκολη νίκη επί της Πορτογαλίας 85-67, θα βρεθούμε στην 8άδα απέναντι στη Σλοβενία. Εκεί το ματς δεν θα κυλήσει καλά για 35 λεπτά, όμως στο τέλος με μία από τις γνωστές τις επικές ανατροπές και με game-winner του Παπαλουκά θα επικρατήσει με 63-62 και θα κερδίσει ξανά την είσοδο στην 4άδα. Εκεί περιμένει η διοργανώτρια Ισπανία, όπου η Εθνική μας θα καταθέσει όλον τον χαρακτήρα της στο παρκέ, θα κάνει την καλύτερή της εμφάνιση στο τουρνουά, αλλά θα ηττηθεί τελικά με 77-82, σε ένα ματς γεμάτα ένταση, νεύρα, βουτιές και φαλτσοσφυρίγματα… Στον μικρό τελικό δυστυχώς θα εμφανιστούμε άδειοι σωματικά και ψυχικά και θα ηττηθούμε από τους Λιθουανούς με 69-78, μένοντας στην 4η θέση… Οι πόντοι ματς στο τουρνουά: Σπανούλης 105, Ντικούδης 88, Διαμαντίδης 80, Παπαλουκάς 78, Ζήσης 58, Παπαδόπουλος 57, Τσαρτσαρής 54, Κακιούζης 36, Βασιλόπουλος 31, Χατζηβρέττας 22, Μπουρούσης 16, Πελεκάνος 5.
Το 2009 ο Γιαννάκης έχει αποπεμφθεί από τον πάγκο της Εθνικής, στον οποίο βρίσκεται μετά από χρόνια ένας ξένος προπονητής, ο Λιθουανός Γιόνας Καζλάουσκας. Οι αλλαγές στο ρόστερ είναι επίσης μεγάλες, καθώς στην τελική 12άδα περιλαμβάνονται (για διάφορους λόγους απουσιών) μόλις 4 παίχτες σε σχέση με το Ευρωμπάσκετ του 2007, με τον ρόλο του ηγέτη να περνάει πλέον καθαρά στα χέρια του Βασίλη Σπανούλη. Αντί των απόντων, στην αποστολή βρίσκονται σημαντικοί παίχτες (Πρίντεζης, Περπέρογλου), ρολίστες που βρήκαν την ευκαιρία να εκπροσωπήσουν τα εθνικά χρώματα (Καλαμπόκης, Γλυνιαδάκης) καθώς και τα 2 νεαρά αστέρια ερχόμενα από τις ΗΠΑ (Καλάθης, Κουφός). Οι ελπίδες για διάκριση δεν είναι πάρα πολλές, το τουρνουά όμως ξεκινάει εντυπωσιακά με 3/3 στην 1η φάση, με ΦΥΡΟΜ 86-54, Κροατία 76-68, Ισραήλ 106-80. Ο όμιλος της 2ης φάσης θα είναι σαφώς δυσκολότερος. Κερδίζουμε τη Γερμανία 84-76, χάνουμε όμως από τη Ρωσία 65-68 και τελικά διαλέγουμε αντίπαλο στο ματς με τη Γαλλία, χάνοντας με 69-71. Στους 8 λοιπόν θα βρεθούμε απέναντι στην Τουρκία και μετά από ένα συγκλονιστικό ματς θα κερδίσουμε στην παράταση με 76-74 και θα προκριθούμε στην 4άδα μιας ακόμα διοργάνωσης. Στον ημιτελικό όμως οι Ισπανοί θα είναι αυτή τη φορά καθαρά ανώτεροι και με 64-82 θα μας στείλουν στον μικρό τελικό απέναντι στη Σλοβενία. Εκεί το ματς θα είναι κάκιστο, θα έρθει όμως επιτέλους το επιθυμητό αποτέλεσμα. Νίκη με 57-56 με ένα σπουδαίο ματς του Σοφοκλή Σχορτσανίτη και η κατάκτηση του χάλκινου μεταλλίου, στην τελευταία ως τώρα επιτυχία της Εθνικής μας. Οι πόντοι του τουρνουά: Σπανούλης 127, Σχορτσανίτης 107, Μπουρούσης 83, Φώτσης 76, Ζήσης 68, Περπέρογλου 51, Πρίντεζης 49, Καλάθης 33, Κουφός 28, Καλαμπόκης 26, Καϊμακόγλου 21, Γλυνιαδάκης 14.
Το 2011 στο πάγκο της ομάδας βρίσκεται ο Ηλίας Ζούρος. Οι συνθήκες όμως δεν είναι καλές για αυτόν, με τον Δημήτρη Διαμαντίδη να έχει ανακοινώσει την απόσυρσή του από την Εθνική και τον Βασίλη Σπανούλη να βρίσκεται εκτός λόγω τραυματισμού. Η 12άδα λοιπόν κρίνεται από πολλούς ως η πλέον αδύναμη των τελευταίων ετών, με αρκετές λύσεις ανάγκης, είτε από ρολίστες είτε παιδιών από την χρυσή φουρνιά των 90ρηδων, χωρίς εμπειρίες όμως ακόμα. Η διοργάνωση πλέον αποτελείται από 24 ομάδες και είναι ένας πραγματικός μαραθώνιος. Η εικόνα που δείχνουμε πάντως είναι σοβαρής ομάδας: Νίκες με Βοσνία 76-67 και Φινλανδία 81-61, ήττα από τους γείτονες Σκοπιανούς 58-72 και εκ νέου νίκες με Μαυροβούνιο 71-55 και Κροατία 74-69. Τα καλά αποτελέσματα συνεχίζονται στην 2η φάση με τη Σλοβενία 68-60, έρχεται μία εύκολη ήττα από τη Ρωσία 67-83 και τέλος νίκη με την Γεωργία 73-60. Οδηγούμαστε έτσι στους «8», απέναντι στην πολύ δυνατή πλέον Γαλλία. Θα προσπαθήσουμε, υπάρχει όμως σαφής διαφορά κλασής. Ήττα με 56-64, με το σημαντικό ματς όμως να είναι το επόμενο, το οποίο θα κρίνει την πρόκριση στο Προολυμπιακό. Σε αυτό θα βρούμε την Σερβία και, κάνοντας την καλύτερη μας εμφάνιση στο τουρνουά, θα κερδίσουμε με 87-77 κατακτώντας τελικά (μετά και την ήττα από τη Λιθουανία 69-73) την αρκετά τιμητική για τα δεδομένα του ρόστερ 6η θέση. Οι πόντοι της ομάδας: Φώτσης 129, Μπουρούσης 128, Ζήσης 107, Καλάθης 101, Κουφός 96, Βασιλειάδης 69, Μπράμος 48, Παπανικολάου 41, Καϊμακόγλου 33, Μαυροειδής 17, Ξανθόπουλος 6, Σλούκας 5.
Το 2013 βρίσκει τον Ιταλό Αντρέα Τρινκιέρι στον πάγκο. Το κλίμα στην ομάδα όμως δεν είναι καλό. Η αποτυχία μας στο περσινό Προολυμπιακό, η κόντρα Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού, καθώς και η αδυναμία του προπονητή να επιβάλλει τις απόψεις του στην ομοσπονδία (κάτι για το οποίο σίγουρα δεν είχε προετοιμαστεί), οδηγούν σε ένα ρόστερ με πολύ καλές μονάδες μεν, χωρίς όμως πλέον την απαραίτητη συνοχή και ρόλους. Η αρχή πάντως θα είναι εντυπωσιακή, με τρεις σερί νίκες απέναντι σε Σουηδία 79-51, Ρωσία 80-71, Τουρκία 84-61. Κάπου εκεί όμως θα έρθει και ο τραυματισμός του Σπανούλη (που θα επιστρέψει, αλλά αρκετά επηρεασμένος) και η πρώτη φάση θα κλείσει με ήττες από Ιταλία 72-81 και Φινλανδία 77-86 τις ομάδες δηλαδή που προκρίθηκαν μαζί μας στην επόμενη φάση μεταφέροντας αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα... Στη δεύτερη φάση λοιπόν θα έρθει μία ανέλπιστη μεγάλη νίκη απέναντι στην Ισπανία με 79-75, ίσως το μόνο ευχάριστο που έχει μείνει από αυτή τη διοργάνωση. Η οποία θα κλείσει με δύο ακόμα ήττες, από Σλοβενία 65-73 και Κροατία 88-92 σε ένα δραματικό ματς δύο παρατάσεων. Έτσι, η τελική κατάταξη θα μας φέρει στην 11η θέση του τουρνουά, μιας διοργάνωσης αρκετά χαρακτηριστικής της τρικυμίας που επικρατούσε στην εθνική ομάδα, σε μία εποχή μάλιστα που ελληνικές ομάδες είχαν κατακτήσει τις 3 τελευταίες Ευρωλίγκες... Για την ιστορία, οι πόντοι του τουρνουά: Σπανούλης 100, Μπουρούσης 91, Ζήσης 83, Καϊμακόγλου 60, Σλούκας 58, Περπέρογλου 49, Παπανικολάου 44, Μαυροκεφαλίδης 37, Πρίντεζης 35, Μπράμος 33, Φώτσης 20, Καββαδάς 14.
Το 2015 θα βρει την Εθνική μας με έναν παράγοντα τον οποίο δεν είχε ποτέ στην ιστορία της. Το όνομα αυτού Γιάννης Αντετοκούνμπο, ένας ΝΒΑer δηλαδή που μπορεί να μην είχε φτάσει ακόμα σε all-star επίπεδα, είχε όμως μία άκρως γεμάτη σεζόν στα 21 του χρόνια, με 12 πόντους μέσο όρο. Σε συνδυασμό δε με την επιστροφή του Σπανούλη, την ύπαρξη ενός ακόμα σταθερού ΝΒΑer (Κουφός), τον Πρίντεζη να υπολογίζεται πλέον ως ένα από τα 2-3 καλύτερα 4άρια στην Ευρώπη, τις ηγετικές φυσιογνωμίες τον Μπουρούση, Ζήση αλλά και την ωρίμανση παικτών όπως οι Παπανικολάου, Σλούκας, τα πράγματα δείχνουν πολύ καλά. Στον πάγκο της ομάδας βρίσκεται ο Φώτης Κατσικάρης και η πρώτη φάση ξεκινάει και τελειώνει εντυπωσιακά, με την ομάδα αήττητη. ΦΥΡΟΜ 85-65, Κροατία 72-70, Γεωργία 79-68, Σλοβενία 83-72, Ολλανδία 68-65. Νίκες ίσως όχι όλες εύκολες, που όμως δημιουργούν την απαιτούμενη καλή ψυχολογία που είχε λείψει τα προηγούμενα χρόνια, για να ακολουθήσει και η νίκη στον γύρο των «16» επί του Βελγίου 75-54 που θα μας φέρει στους «8» απέναντι στην πολύ γνώριμη Ισπανία. Η γενική εικόνα ως τότε ήταν πως οι Ισπανοί δεν θύμιζαν σε τίποτα τον παλιό καλό τους εαυτό, με απουσίες, κούραση κλπ. Δυστυχώς για εμάς όμως είχαν τον Πάου Γκασόλ, χάρη στον οποίο και μόνο θα πάρουν τη νίκη με 71-73 αφήνοντας την εθνική μας ξανά στα κρύα του λουτρού και εκτός μεταλλίων, σε μία διοργάνωση όμως που ίσως κακώς θα μπει στην ίδια ζυγαριά με τις υπόλοιπες ως αποτυχημένη. Η ομάδα θα κλείσει με μία νίκη επί της Λετονίας 97-90 που θα μας δώσει την πρόκριση στο Προολυμπιακό και τελικά την 5η θέση του τουρνουά, έχοντας υποστεί μόλις μία ήττα.... Οι πόντοι των παικτών: Μπουρούσης 89, Πρίντεζης 85, Κουφός 80, Σπανούλης 80, Καλάθης 79, Αντετοκούνμπο 78, Ζήσης 59, Σλούκας 40, Καϊμακόγλου 15, Παπανικολάου 9, Περπέρογλου 9, Μάντζαρης 7.
Το 2017 είναι σαφές ότι η Εθνική μας Ομάδα περνάει μία περίοδο παρακμής. Ο (πλέον σταρ) Γιάννης Αντετοκούνμπο μένει εκτός Ευρωμπάσκετ λόγω τραυματισμού, με την ΕΟΚ να καταγγέλει "οργανωμένο σχέδιο" των Μπακς. Ο Βασίλης Σπανούλης έχει πλέον αποσυρθεί από την Εθνική, στον πάγκο της οποίας βρίσκεται ο Κώστας Μίσσας, σε μία σίγουρα επιλογή που είχε συζητηθεί πολύ... Και πάλι, το ρόστερ δεν θεωρείται κακό, αλλά όλη η τοξικότητα της δεκαετίας των '10s είχε πλέον βρει ξεκάθαρη θέση και στην Εθνική. Η πρώτη φάση ξεκινάει με μία εύκολη νίκη επί της Ισλανδίας με 90-61 για να ακολουθήσουν τρεις σερί ήττες: δύο μάλλον αναμενόμενες (Γαλλία 87-95, Σλοβενία 72-78) και ένα πατατράκ (Φινλανδία 77-89). Η νίκη την τελευταία αγωνιστική με την Πολωνία (95-77) θα μας φέρει βέβαια στην νοκ άουτ φάση των "16", οι προσδοκίες όμως δεν είναι πολλές. Εκεί όμως η Εθνική μας θα κάνει το καλύτερό της ματς στο τουρνουά, θα κερδίσει το φαβορί Λιθουανία με 77-64, για να αποκλειστεί όμως στη συνέχεια από τη Ρωσία στους "8" με 74-69 σε ένα δραματικό ματς (όπου η βασική της πεντάδα αγωνίστηκε όλη πάνω από 33 λεπτά, θυμίζοντας άλλες εποχές). Ελλείψει αγώνων κατάταξης, η ομάδα τελικά κατετάγη στην 8η θέση. Οι πόντοι των παικτών: Σλούκας 104, Πρίντεζης 97, Καλάθης 95, Μπουρούσης 55, Παππάς 52, Παπανικολάου 47, Αντετοκούνμπο Θ. 43, Παπαγιάννης 24, Παπαπέτρου 22, Μάντζαρης 19, Αγραβάνης 9, Μπόγρης 0
Συμπληρωματικα οι πρωτοι σκορερ της εθνικης 
στο Ευρωμπασκετ (περιλαμβανει και τους αγωνες των ομιλων της πρωτης φασης εως 08.09.2022)
