Το καλοκαίρι του 1986 λοιπόν, αποφασίστηκε η αλλαγή του συστήματος των πρωταθλημάτων. Η Α' Εθνική των 14 ομάδων δίνει την θέση της στην Α1 των 10 ομάδων, ενώ η χαοτική Β' Εθνική των ομίλων, δίνει την θέση της σε μία ενιαία Α2 των 12 ομάδων (στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών), με τους ομίλους να μετακινούνται ένα επίπεδο πιο "κάτω" . Θεσπίζονται επίσης τα πλέι-οφ που δεν υπήρχαν ως τότε δίνοντας ένα επιπλέον ενδιαφέρον, πλέι-οφ στα οποία αρχικά συμμετείχαν και οι κορυφαίες ομάδες της Α2.
Φυσικά, μιλάμε για μία Α1 όπου ακόμα δεν επιτρέπονταν οι ξένοι, ενώ και το μπάσκετ γενικά στη χώρα μας βρισκόταν ακόμη πριν τη χρονιά ορόσημο του 1987...
Υπήρχε βέβαια κυρίαρχος ο σπουδαίος Άρης της εποχής. Μετά την έλευση του Παναγιώτη Γιαννάκη το καλοκαίρι του 1984 είχε κατακτήσει 3/4 τίτλους τις 2 σεζόν (1984-85 και 1985-86) σημειώνοντας συνολικά μόλις 2 ήττες εντός των τειχών. Υπήρχε προφανώς ο Νίκος Γκάλης να διαλύει κάθε ρεκόρ σκοραρίσματος (38.5 πόντοι μέσο όρο τη χρονιά που μας απασχολεί), ένας σπουδαίος υπόλοιπος κορμός με Φιλίππου, Ρωμανίδη, Λυπηρίδη, Δοξάκη κλπ, ενώ για πρώτη σεζόν αγωνίστηκε (ως Έλληνας με γιαγιά από τη... Νίκαια) ο Σλόμπονταν/Λευτέρης Σούμποτιτς, μεγαλώνοντας ακόμη περισσότερο τη διαφορά του Άρη με τις υπόλοιπες ομάδες. Το γεγονός μάλιστα ότι η ευρωπαϊκή του πορεία έληξε νωρίς (σε εκείνη τη σειρά με την Μιλάνο για την οποία πολλά έχουν γραφτεί, όπου το +31 της Θεσσαλονίκης ακολούθησε το -34 του Μιλάνο), τον έκανε να βγάλει όλη του την ενέργεια στην Ελλάδα, φθάνοντας στο 18-0 στην κανονική περίοδο.
Στη 2η θέση της κανονικής περιόδου είχαμε τον ΠΑΟΚ με 14-4. Νέο πρόσωπο στην ομάδα ήταν ένας κοντοπίθαρος Ελληνοαμερικανός ονόματι Τζον Κόρφας, ο οποίος μαζί με τον (επανακάμψαντα από την σεζόν του στο North Carolina State) Παναγιώτη Φασούλα ήταν οι δύο πρώτοι σκόρερ της ομάδας, με τον Φασούλα να είναι παράλληλα και ο πρώτος ριμπάουντερ όλου του πρωταθλήματος. Στην ομάδα επίσης ξεχώριζαν οι Νίκος Σταυρόπουλος και Μάνθος Κατσούλης, η έλευση πάντως του Μπάνε Πρέλεβιτς που θα έκλεινε την ψαλίδα με τον Άρη αργούσε ακόμη.
Στην 3η θέση είχαμε με 13-5 τον Πανιώνιο του Μάκη Δενδρινού. Πρώτος σκόρερ της ομάδας ήταν ο 35χρονος Τάκης Κορωναίος, ενώ 2ος σκόρερ και 1ος ριμπάουντερ ήταν ένα 21χρονο παιδί που έκανε και τόσα άλλα πράγματα μέσα στο γήπεδο που δεν φαινόντουσαν στις ελλιπείς στατιστικές της εποχής. Μιλάμε φυσικά για τον Φάνη Χριστοδούλου. Ο Πανιώνιος έφτασε μάλιστα πολύ κοντά στο να σπάσει το αήττητο του Άρη στην κανονική περίοδο, χάνοντας μόλις με 80-83 στη Νέα Σμύρνη.
Οι υπόλοιπες ομάδες ήταν ένα σκαλοπάτι πιο κάτω. 4ος τερμάτισε ο Ηρακλής με 9-9 και πρώτο σκόρερ τον "γιατρό" Δημήτρη Παπαδόπουλο. Ακολούθησε στο 8-10 ο Παναθηναϊκός με σημαντικές μονάδες όπως οι Λιβέρης Ανδρίτσος και Μέμος Ιωάννου, μεγάλη πληγή όμως την απουσία όλη τη σεζόν του Ντέιβιντ Στεργάκου. Επίσης στο 8-10 ήταν ο Ολυμπιακός με πρώτο σκόρερ και ριμπάουντερ τον Αργύρη Καμπούρη, ενώ ακολούθησε στο 6-12 η ΑΕΚ με προπονητή τον Γιώργο Αμερικάνο, ηγέτη τον Μηνά Γκέκο, αλλά και την παρουσία του 39χρονου Απόστολου Κόντου στην τελευταία του σεζόν στα παρκέ.
Στη ζώνη του υποβιβασμού βρέθηκαν ο Απόλλων Πατρών με 5-13 ρεκόρ, στην τελευταία σεζόν του μεγάλου Κώστα Πετρόπουλου (21.9 πόντοι) μόλις στα 31 του χρόνια και ο Ηλυσιακός επίσης με 5-13, μία ομάδα με μεγάλο μέσο όρο ηλικίας για την εποχή και ηγέτη τον θρυλικό Βασίλη Γκούμα που με 22.3 πόντους μέσο όρο ήταν ο 2ος σκόρερ του πρωταθλήματος, σε ηλικία 41 ετών! Η ομάδα πάντως που τελικά υποβιβάστηκε μετά και τα πλέι-οφ ήταν ο Ιωνικός (με 4-14 στην κανονική περίοδο), σε μία πορεία μάλλον προδιαγεγραμμένη μετά την αποχώρηση του Γιαννάκη 2 χρόνια νωρίτερα...
Τα πλέι-οφ έφεραν κάποιες μικρές ανακατατάξεις. Ο Παναθηναϊκός νίκησε δύο φορές τον Ηρακλή αφήνοντάς τον τελικά 5ο και ανεβαίνοντας ο ίδιος 4ος προτού φυσικά αποκλειστεί στα ημιτελικά από τον Άρη. Στην άλλη ημιτελική σειρά ο Πανιώνιος εκμεταλλεύτηκε τις απουσίες του ΠΑΟΚ (Κατσούλη και Κόρφα) και τον απέκλεισε επίσης με δύο νίκες, φτάνοντας για πρώτη και τελευταία φορά στην ιστορία του στους τελικούς. Ή μάλλον στον τελικό, αφού ο Άρης δεν του άφησε κανένα απολύτως περιθώριο και με 129-81(!!!) στο μοναδικό παιχνίδι που έγινε (μεταφερόντουσαν και τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου) κατέκτησε πανηγυρικά έναν ακόμη τίτλο.
Η τελική κατάταξη
1. ΑΡΗΣ
2. ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ
3. ΠΑΟΚ
4. ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ
5. ΗΡΑΚΛΗΣ
6. ΑΕΚ
7. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ
8. ΗΛΥΣΙΑΚΟΣ
9. ΑΠΟΛΛΩΝ ΠΑΤΡΑΣ
10. ΙΩΝΙΚΟΣ